درس خارج فقه آیت‌الله نوری
96/11/28
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: قتل/موانع ارث
در آستانه شهادت صدیقه طاهره فاطمه زهراء سلام الله علیها هستیم که تسلیت عرض می کنیم، جریان فاطمه زهراء سلام الله علیها برای ما یک اصل است و بیان حالات و قضایای شهادت ایشان یک دلیل بسیار بزرگ و محکم برای اثبات امامت می باشد و همینطور جریانات شهادت ایشان نیز می تواند یک دلیلی برای بحث حجاب که دیروز درباره آن صحبت کردیم باشد زیرا وقتی حضرت برای خواندن خطبه به مسجد آمدند: "لاثت خمارها علی رأسها و اشتملت بجلبابها"، با حجاب کامل یعنی روسری و چادر آمده بودند، خمار نوعی روسری می باشد که بلند بوده و سر و گردن و سینه را می پوشانده بخلاف روسری های امروزی که فقط سر را می پوشاند و جلباب نیز چیزی مانند عبا بوده که محیط بر بدن بوده.همه فقهاء و مراجع گذشته و حال پوشش برای زن و حجاب را واجب می‌دانند، در مورد وجوب حجاب عرض کردیم که در عروه در بحث نکاح در فصل اول و در مسئله 52 اینطور ذکر شده: "یجب علی النساء التستر" و جالب اینکه هیچکدام از محشین عروه از مراجع و فقهاء گذشته تا معاصر در اینجا حاشیه ای ندارند و همه این حکم را قبول کرده و مسلَّم دانسته اند.بنده یک نوشته ای از درس آیت الله العظمی بروجردی اعلی الله مقامه دارم که تقریبا به 60 سال پیش بر می گردد، ایشان صلاة می گفتند و وقتی به بحث ستر رسیدند فرمودند ما در دو فصل بحث خواهیم کرد؛ یکی ستر در نماز و دیگری اصل وجوب ستر برای زن، ایشان در بخشی از بحثشان در مورد وجوب ستر برای زن در غیر صلاة به دو آیه از قران کریم استدلال کردند:اول: ﴿يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْني أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيماً﴾[1] .
دوم: ﴿وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾[2] .
آقای بروجردی چند نکته در مورد این آیات فرمودند و بحث کردند من جمله از کشاف در مورد "يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ" نقل کردند که أدنی علیه و أدنی منه از باب افعال هستند ولی باهم فرق دارند، أدنی منه به معنای نزدیک شدن است اما أدنی علیه به معنای پوشاندن می باشد لذا یدنین علیهن یعنی با جلباب بدنشان را بپوشانند یعنی علاوه بر نازک نبودن حجم بدن را نیز بپوشاند.بحث دیگر این است که آیا چادر حجاب برتر است یا اینکه پوشاندن مهم است ولو با غیر از چادر؟ یک مزیتی در چادر است که حجاب برتر می باشد، چادر حجابی است که اختیارش کاملا در دست خود زن می باشد و هر طور که بخواهد می تواند صورت و بدنش را در حالتهای مختلف بپوشاند مثلا می تواند طوری باشد که تمام صورتش دیده شود یا فقط چشمها دیده شود یا تمام چهره اش را پنهان کند و خلاصه کلا اختیار به دست خودش می باشد ولی غیر از چادر اینطور نیست و در حجاب غیر چادر تنها یک حالت بیشتر وجود ندارد.آقای برورجردی می فرماید: "إشتهر بین العامة و الخاصة إن المرئة تمامها عورة" سرتا پای بدن زن عورت است، بعد ایشان از علامه حلی نقل می کند که فرموده عورت یعنی اینکه پوشاندن آن ممدوح است و سپس علامه روایتی را از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله نقل کرده که در آن اینطور گفته شده: "النساء کلها عورة" و بعد آقای بروجردی با تتبعاتی که داشته اقوال زیادی را نقل کرده و فرموده هرچند روایت نبوی که علامه نقل کرده مرسل است ولی شهرت عملیه در مورد آن وجود دارد لذا ضعف سندش را جبران می کند، و سپس ایشان مباحث زیادی را مطرح کرده و روایاتی نیز نقل کرده من جمله این خبر که در آن اینطور گفته شده که: "النساء عيٌّ وعورةٌ فاستروا عيهن بالسكوت واستروا عوراتهن بالبيوت"، و در ادامه نیز روایاتی را از وسائل نقل کرده که وجه و کفین را تخصیص زده اند و سپس به سراغ اقوال عامه رفته و کلمات آنها در مورد وجوب حجاب برای زن را ذکر کرده و فرموده مسئله وجوب حجاب برای زن مورد اتفاق عامه و خاصه می باشد، خلاصه بنده دیدم که استاد ما آقای بروجردی بحثهای خیلی خوبی در مورد حجاب انجام داده اند لذا مقداری از کلام ایشان را خواندیم.بقیه بحث بماند برای بعد ... .
