< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله نوری

کتاب البیع

94/03/09

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: بررسی روایات حدود/ولایة الفقیه
بحثمان در مسئله سب النبی صلی الله علیه وآله وسلم بود، سب یعنی اینکه کسی به هر شکلی قولاً و فعلاً بخواهد عیب و نقصی را بر پیغمبر خدا وارد کند تا آن موقعیت و عظمتی که دارد تنقیص شود.
امام رضوان الله علیه در تحریر الوسیله بعد از بحث حد قذف فرموده:«فروع: الأول - من سب النبي صلى الله عليه وآله والعياذ بالله وجب على سامعه قتله ما لم يخف على نفسه أو عرضه أو نفس مؤمن أو عرضه، ومعه لا يجوز، ولو خاف على ماله المعتد به أو مال أخيه كذلك جاز ترك قتله، ولا يتوقف ذلك على إذن من الإمام عليه السلام أو نائبه، وكذا الحال لو سب بعض الأئمة عليهم السلام، وفي إلحاق الصديقة الطاهرة سلام الله عليها بهم وجه، بل لو رجع إلى سب النبي(ص) يقتل بلا إشكال»[1].
دیروز گفتیم اگر کسی سب النبی صلوات الله علیه و آله را بشنود یقتله بدون إذن الإمام و واجب است که الأدنی فالأدنی او را بکشد، دیروز چند خبر خواندیم که بر این مطلب دلالت داشت و امروز نیز چند خبر دیگر در این رابطه می خوانیم:
خبر اول:﴿وعن علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن حماد بن عيسى، عن ربعي ابن عبد الله، عن محمد بن مسلم، عن أبي جعفر عليه السلام قال: إن رجلا من هذيل كان يسب رسول الله صلى الله عليه وآله، فبلغ ذلك النبي صلى الله عليه وآله فقال: من لهذا؟ فقام رجلان من الأنصار فقالا: نحن يا رسول الله. فانطلقا حتى أتيا عربة فسألا عنه فإذا هو يتلقى غنمه، فقال: من أنتما وما اسمكما؟ فقالا له: أنت فلان بن فلان؟ قال: نعم، فنزلا فضربا عنقه قال محمد بن مسلم: فقلت لأبي جعفر عليه السلام: أرأيت لو أن رجلا الان سب النبي صلى الله عليه وآله أيقتل؟ قال: إن لم تخف على نفسك فاقتله[2].
خبر سندا صحیح است ولی صاحب جواهر از آن به حسن تعبیر می کند زیرا ایشان أب علی بن ابراهیم را امامیه ممدوح می داند ولی ما آن را امامیه موثق می دانیم.
این خبر دلالت دارد بر اینکه کشتن ساب النبی صلوات الله علیه وآله واجب است منتهی با "قید إن لم تخف علی نفسک" در واقع این خبر از اخباری است که کشتن را مقید و محدود کرده است.
در اصل مطلب بحثی نیست اما بحث در این است که اگر در کشتن ساب النبی صوات الله علیه وآله ضرری وجود داشته باشد باید سراغ مسئله دیگری برویم، ما علاوه بر قاعده لاضرر که در اینجا جاری می شود اخبار دیگری نیز در این رابطه(ترک کشتن در صورت خوف ضرر)داریم:
خبر اول:﴿وعنه عن أحمد، عن علي بن الحكم، عن ربيع بن محمد، عن عبد الله ابن سليمان العامري قال: قلت لأبي عبد الله عليه السلام: أي شئ تقول في رجل سمعته يشتم عليا عليه السلام ويبرء منه؟ قال: فقال لي: والله هو حلال الدم، وما ألف منهم برجل منكم، دعه[3].
این خبر نیز از معلقات کافی است و عنه یعنی کلینی عن احمدبن محمد، عن علی بن حکم، عن ربیع بن محمد، عن عبدالله بن سلیمان العامری که توثیق نشده ولی این اخبار مورد عمل کل فقهاء ما می باشد لذا ضعفشان جبران می شود زیرا ملاک در حجیت اخبار حصول اطمینان به صدور می باشد.
در این خبر نیز کشتن مقید شده به جائی که به خود انسان و یا یکی از برادران دینی ما لطمه و ضرری وارد نشود.
فقهاء ما هم خوف ضرر بر نفس خود و هم خوف ضرر بر برادر دینی را ذکر کرده اند و تقریبا مسئله را به همان قاعده لاضرر که عام است برده اند.
صاحب جواهر در این بحث(سب النبی)سراغ اخبار تقیه رفته است که درست هم می باشد، صاحب وسائل نیز اخبار تقیه را در جلد 11 وسائل 20 جلدی ذکر کرده است و سپس ایشان بحث را به باب سب ائمه علیهم السلام نیز برده است و اخباری را در باب 27 از ابواب حد قذف در این رابطه ذکر کرده است، عنوان باب این است: "قتل من سب عليا عليه السلام أو غيره من الأئمة عليهم السلام ومطلق الناصب مع الأمن".
خبر اول:﴿محمد بن يعقوب، عن محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد، عن علي بن الحكم، عن هشام بن سالم قال: قلت لأبي عبد الله عليه السلام: ما تقول في رجل سبابة لعلي عليه السلام؟ قال: فقال لي: حلال الدم والله لولا أن تعم به بريئا، قال: قلت: فما تقول في رجل موذ لنا؟ قال: فيماذا؟ قلت: فيك، يذكرك، قال: فقال لي: له في علي عليه السلام نصيب؟ قلت: إنه ليقول ذاك ويظهره، قال: لا تعرض له. ورواه الصدوق في (العلل) عن أبيه، عن أحمد بن إدريس عن أحمد بن محمد مثله.
إلى قوله: تعم به بريئا، قال: قلت لأي شئ يعم به بريئا؟ قال: يقتل مؤمن بكافر ولم يزد على ذلك﴾[4].
خبر سندا صحیح است و همان طور که می بینید اولاً سب الأئمه علیهم السلام نیز همان حکم سب النبی صلوات الله علیه و آله را دارد و همچنین در خبر گفته شده "لاتعرض له" که دلالت دارد بر اینکه در صورت خوف ضرر نباید ساب النبی والأئمه کشته شود.
در این اخبار فاطمه زهراء سلام الله علیها ذکر نشده است ولی همان طور که عرض کردیم صاحب جواهر در جلد 41 جواهر 43 جلدی می فرماید شکی نداریم که مقام فاطمه زهراء سلام الله علیها خیلی بالاست و سپس ایشان آیه تطهیر و امثاله را در اثبات مقام و جایگاه فاطمه زهراء سلام الله علیها ذکر کرده و فرموده سب ایشان نیز همان حکم سب النبی را دارد بعلاوه در مورد حضرت داریم که اگر کسی فاطمه زهراء سلام الله علیها را اذیت کند پیغمبر را اذیت کرده و اگر پیغمبر را اذیت کند خدا را اذیت کرده خلاصه اینکه با توجه به مدارک و منابعی که داریم شکی نیست که فاطمه زهرا سلام الله علیها نیز در این مسئله مثل بقیه ائمه علیهم السلام می باشد.
نکته: برخی سب النبی والأئمه علیهم السلام را به باب مرتد برده اند درحالی که سب با ارتداد فرق می کند و ارتداد احکام مخصوص خودش را دارد.
آدرس: صاحب وسائل در صفحه 544 از جلد 18 وسائل 20 جلدی ابواب مربوط به مرتد را ذکر کرده است.
بقیه بحث بماند برای فردا إن شاء الله تعالی... .

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo