درس خارج فقه استاد سید کاظم مصطفوی
98/10/11
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الطهارة/تفسیر آیات ولایی قرآن مجید /تفسیر آیه 105 سوره انبیاء
توضیحی پیرامون ولادت حضرت زینب
اسعدالله ایامکم. سالروز ولادت حضرت زینب عقیله بنی هاشم برای همه شما عزیزان مبارک باشد. حضرت زینب سلام الله علیها اگر امامت برای بانوان از سوی دین ما، مذهب ما جعل شده بود قطعاً حضرت زینب شایسته امامت بود. البته بعضی از اهل حال می گویند که لحظاتی امامت واگذار شد به حضرت زینب مخصوصاً آن وقتیکه فرمود: مالی أراک تجود بنفسک یا بقیة الله. شعر زیبایی است. أشرقت بنت علی فی المشرقین/ أصبحت زینب أخت الحسنین/ و أبوها شمس و الأم القمر / و هی کوکب بنت القمرین / ما رأت إلا الجمیلَ و الجمال / و هو ** لإحدی الحُسنیین/ إسوة الصبر و تمثال الصبور / لمعة من لمعات الثقلین / للحسین و لعباس حرم / حرمُ زینب بین الحرمین/. برای شادی روح حضرت زینب سلام الله علیها صلوات ختم کنید. حضرت زینب جایش در قلب سیدالشهداء است. نسبت به حضرت عباس علیه السلام چی؟ نسبت به حضرت عباس، روح حضرت عباس زینب است. یکی از آیات الهی معرفت امام که اینقدر توصیه شده است وجود ائمه است. اگر امیرالمومنین را خوب مطالعه کرد و به اندازه خودش، همین اندازه ای که می فهد، خوب بشناسد، ممکن است بگوید که خداوند متعال با خلقت امیرالمومنین قدرت نمایی کرده است. بشر که اینجوری که نمی شود. ها علیٌ کیف بشر. ائمه هم همینطور. اگر خوب و کامل مطالعه کنیم، می بینم که بشر بشر عادی نیست با این جسم و... .حضرت زینب یک بانو است با دنیایی از مصیبت و غم. یک بانویی که با آن همه مصیبت به قول عوام خم به ابرو نیارد، این چه روحی است. چه عظمتی. یک بانو در برابر یک مصیبت روحش می شکند. این زینب کبری آیت عظمای الهی است. یک جمله ای هم که دارد آن جمله از لحاظ دلالت و از لحاظ محتوا و از لحاظ روحیه شجاعت که دانشمندان بلاغی از خود بیان روحیه را در می آوردند. بعضی حرف می زنند با روحیه پایین. اما حضرت زینب در آن شدائد و گرفتاری ها می فرماید: کد کیدک، اسع سعیک، والله لا تمحو ذکرنا. اول اینکه شوخی نیست چه کسی می تونه اینطوری حرف بزن. اول اینکه می فرماید کد کیدک است. بعد یک معجزه، والله لاتمحوا ذکرنا.چه مقامی صحبت می کند این کیست. بانو چه بانویی است و چه مقامی است. لذا گفته می شود که آن موقع که زینب کبری آیة عظمای الهی آن موقعی که این حرفها را بیان می کرد یک ذره در روحش خوف و هراس و وحشت و تزلزل وجود نداشت. بشر عادی نیست. ما امام نمی توانیم بگوییم ولی آیة عظمای الهی است. ذکر یازینب کبری را بگویید امروز. مدح او کار حسین است ببخشید مرا / او که چون میان حسین است ببخشید مرا. از نظر اخلاقی وقتی بگویید ببخشید که گناه کردید وگرنه ببخشید نگویید و اینجا هم من نمی گویم ببخشید بلکه شاعر و شعر است می گوید.
حضرت زینب سلام الله تعالی علیها که نمی شود امام بگوییم اما آیت عظمای الهی است. بشر آیت عظمای الهی این است که خودش در حالات روحی از حالت عادی بشر نشان می دهد که خیلی برتر است و بالاتر است و بعد هم در اعمال و کردار هم که تا آخر در عبودیت بود در عبودیت. تاریخ که ثبت کرده است که می گویند که در خرابه شام هم نماز شبش را می خواند. با آن حالات و آن مصیبتها و در آن وضعیت نماز شبش را ترک نکرد. این برای ما درس است. ما که پیروان اهل بیت هستیم. یک فردی هست در رأس این عرفا به نام سید قاضی که استادِ استادِ ماست. استاد استادناالعلامة شیخ صدرا است. علامه طباطبایی گفت رفتیم نجف دیدیم آقای قاضی بود. آن موقع نجف چیز عجیبی بود حتی می گفتند کلب در نجف نبود. مباحثه در نجف از سر شب تا زمانی که صدای اذان صبح می شنیدند بحث و درس بود. شبها بیدار بودند. علامه طباطبایی رفت نجف، مشرف شد آقای قاضی آمد دیدارش و جمله اولی که گفت به ترکی أم اقلو(پسر عمو). بدون نماز شب کسی رشد معنوی نمی کند. دیگه اهل علم که شدید دیگه نماز شب را خیلی جدی بگیرید. امروز ما یکی از درسهایی که از حضرت زینب سلام الله علیها یاد بگیریم این باشد که نماز شب را ترک نکنیم. چون حضرت زینب سلام الله علیها در خرابه شام با آن وضعیت و مصیبت نماز شب می خواند. بچه ها همه بودند. دو نفر نماز شب می خواندند یکی امام سجاد علیه السلام و دیگری عقیله بنی هاشم. علیهاالسلام. این درس را یاد بگیریم نماز شب. اما ذکری که مشکل حل بکند توسل به حضرت زینب. یک طلبه ای داشتم افغانی بود. گفت پاکستان بودم گذرنامه ام مشکل داشت و زنش پاکستانی بود و خودش افغانی بود. گفت باید می رفتم سوریه هیچ راهی هم نداشتم. گذرنامه ام گیر داشت و آنجا هم ادراتش خیلی پر پیچ و خمه مراحل اداری اش و گذرنامه و... خیلی راه پر پیچ و خمی هست. می گفت یک توسلی کردم به این مضمون که خیلی دوست دارم فردا آنجا زینبیه باشم. به این مضمون. می گفت بعدش یک نفر آمد پیشم و من با لباس هم بودم. احترام و اکرام. گفت چیه من گفتم یک چنین مشکلی دارم گفت برو اداره چی.. بگو فلانی من اسمم اینه و به اقای فلانی بگو این مشکل را دارم و کار من را انجام بده. این میگفت رفتم ان اداره و پرس و جو کردم و ان شخص را پیدا کردم و گفتم من از طرف فلانی ام و مشکلم اینه و به شما گفت کار من را انجام بدهید. آن شخص هم گفت چشب. کارمو انجام داد و من هم فوراً رسیدم به حرم حضرت زینب. توسل به حضرت زینب. توسلات به حضرت زینب هم یکی از توسلات بسیار جالب و جذاب و تجربه ای است توسل به حضرت زینب سلام الله علیها است که چقدر آدم به این بانو توسل کند و جوابش را بگیرد. حال توسل چگونه باید باشد؟ اینگونه توسلات که رسم است بین بعضی از مومنین که قسم بدهیم و قسم های خیلی عجیب و ... اینها قطعاً در مسلک ما درست نیست. اینگونه قسم دادن ها خلاف ادب هم هست. توسل باید عاجزانه باشد از لطف و کرم و مکنت و فضیلتی که دارند درخواست بشود. حضرت کریمه آل البیت به کرمت. از حضرت زینب می خواهیم به کرمک کریمة آل البیت.اینها همه اش را می توانیم کریمه آل البیت لقب بگذاریم مشکلی ندارد. آن توسلاتی که تو را قسم به یک موارد مصیبت را یاد کنیم اینها درست نیست. اما خصوصیت ذکری که درباره توسل به حضرت زینب سلام الله علیها گفته می شود این غرض را بگیرید. سوره یس سوره نصر سوره توحید. این سه تا سوره را بخوانید و ثوابش را هدیه کنید به روح حضرت زینب و بعد هم 7 بار یا الله بگویید و حاجتتان را از خدا بخواهید. من شک ندارم که اجابت انشالله خواهد بود. اگر نتیجه اش را گرفتید به من هم خبر دهید.
﴿ وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِي ﭐلزَّبُورِ مِن بَعْدِ ﭐلذِّکْرِ أَنَّ ﭐلْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ ﭐلصَّالِحُونَ﴾[1] در زبور نوشتهایم بعد از ذکر که زمین را وارث میشود بندگان صالح. وارث زمین یعنی اینکه تمام بشریت را اصلاح میکند او وارث زمین است. تفسیر قمی را مراجعه کنید، قال: القائم (عليه السلام) وأصحابه،[2] آن وارث روی زمین، خود آقا امام عصر و اصحاب آقا هستند که جزئی از عباد الصالحون بشوند.
نکته اخلاقی
یک نکتهای را شرح بدهم، وارث زمین به طور کامل آقا خواهد بود و ما چیزی نمیتوانیم پیشبینی بکنیم. ولیکن بدون شاهد و بدون خبر هم نیست. در دنیا خبرهایی هست. این غوغاهایی که در عراق و سوریه و یمن وغیرها هست، اینها خبرهایی هست دنیا هم خبرهایی دارد برای خودش ما که نمیتوانیم پیشبینی کنیم. هر کجای دنیا که در نظر گرفته شود، آرامش نمیگیرد، اینها ارامشبخش نیست، پس نیازی به یک اربابی لمس میشود که برای کل دنیا یک آرامشی را بیاورد. یملأُ الارض قسط وعدلاً، خشنودیِ اقا وظیفهی ماست. خود آقا فرموده برای فرج ما دعا کنید. و خشنودیِ آقا را به عنوان اینکه مومن زیرک و کیس هست آن خطوط خشنودیِ آقا را پیدا کنیم. یکی از خطوط خشنودیِ آقا این است که روز ولادت حضرت زینب این عید را به آقا تبریک بگوییم. باعث خشنودی اقا میشود، خشنودی امام عصر برای ما کل هستیِ ماست. ما باید معرفتمان را بالا ببریم معرفت ما اگر بالا رفت طبیعی است. اینکه ارتباط ما با خود اربابمان محکم و تنگاتنگ و دقیق و عالی باشد. هر کسی اختیار خودش را دارد. ما از آقا امروز عیدی ما این است که بخواهیم اقا جان یک کلمهی متضایف، (طرفینی) ما یک سرباز مخلص شما باشیم و شما یک نظر پر از لطف به ما بکنید. شما بدانید عرفان، سلوک، صومعه نشینی و ریاضت و... هیچکدام بدون ولایت و معرفت آقا امام زمان به جایی نمیرسد. ما معرفت را به یک جرعه میخریم.
روایت از امام سجاد(علیه السلام)، اظهار امتحان کنید، امتحان چهار مرحله دارد، مرحلهی اول امتحان کنید به واجبات و محرمات پایبند هست یا نیست، اگر پایبند نبود از همان اول افتاده است. ببینید که این نماز و روزهاش عادت است یا از سر اخلاص است. اگر از سر اخلاص بود یک رتبه رفته بالا. رتبهی بعدی، امتحان کنید ببینید در امور مالی وضعش چه طور است. بعضیها ذکرشان زیاد است اما در مسائل مالی یک مقدار مشکل دارد در مسائل مالی، مال جذبش میکند و حرام و حلال را یک مقدار توجیه میکند. هر کسی خودش را امتحان و آزمایش کند. موجبات الحرام بر اساس دستورات خدا باشد. در مسائل مالی، ترک دنیا خیر، حلال و حرام را رعایت کند. روز قیامت اولین سوال از مال است که میگویند از کجا آورده ای و به کجا خرجش کردهای. یک جایی هم طلبه میرود به اسم کسی دیگر، مسافرت رفتم و شرعش را میگیرد توجیه میکند که امام است دیگر. یا کسی بر وجوهاتش محاسبه میکند ولی وجوهات با تمام خصوصیاتش درست نیست که بگیرد یک جوری وجوهات را میگیرد و صرف جاهای خاصی میکند و خلاصه مسائل مالی خطرناک است. خدا لطف کند که آدم گرفتار نشود. از اینجا که رد شدیم مرحلهی سوم، مرحلهی شهوات، انسان در دام شهوت هست در مسائل شهواتی چقدر آدم را گرفتار میکند، اینکه یک چشم عن ریبتٍ یا خدای نخواسته با یک طرفی با یک حالت خاصی به مطایبه، یا یک ثانیهای را اختیار کند نسبت به اولا، بدون یک شرایط و بدون یک رعایت عرف اخلاق. این هم مرحلهی سختی است. مرحلهی چهارم، مرحلهی ریاست است یک کسی پیدا میشود که واجبات و حراماتش خوب است قید مال را هم زد از مرحله شهوات هم عبور کرد اما رئیس شد در ریاست از مال حلال و حرام خبری نیست از واجبات و محرمات هم... اینجا دیگر کار مشکلی است اگر کسی از این امتحان هم جان سالم به در آورد آن وقت میشود سرباز امام زمان. سرباز امام زمان هم که شدی دل آقا امام زمان را هم خشنود کنید، باور کنید امام زمان سایهاش بالای سر ماست و دست ما را میگیرد آنچنان کمک میکند به آدم مثل اینکه یک پدر دست فرزندش را میگیرد. یک از مثالهایش مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی بود که به پدرش گفت آقا فرمود ما صاحب داریم. خدایا ما را با صاحبمان آشنا بفرما.