< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد سید کاظم مصطفوی

97/09/07

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:تفسیر آیه نود و هشت سوره هود درباره ولایت امیرالمومنین و اهل بیت

آیه نود و هشتم سوره هود و آیه صد و شانزده، در آیه نود و هشت آمده است ﴿وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ﴾ این ﴿وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ﴾ چه باشد.

مراجعه به تفسیر فرات کوفی

کتاب تفسیر فرات کوفی روایت را نقل می کند حدثنی علی بن حمدون معنعنا یعنی مسند عن ابی جعفر امام باقر علیه السلام «قال قال ابوجعفر» می رسد تا اینجا که «یا محمد ان علیا فی طبقتک فجعلته افضل الوصیین و خیر معتمد للمومنین و جعلته امیرالمومنین و جعلته امام المتقین و جعلته ضیاء و نوراً للمتوسمین و جعلته صراط المستقیم و جعلته سبیل الصالحین و جعلته لمن دعاه النار و بئس الورد المورود»[1] عداوت با علی بن ابیطالب «وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ» است و فضائل حضرت امیرالمومنین را هم طبق این مدرک معتبر دیدیم که تا به کجاست صراط مستقیم و ضیاء و نور و امام متقین اینها همه را شنیده ایم یک نکته کوتاهی برای امام متقین، امام متقین یک پیام دارد امام متقین معنایش این است که آدم اگر بخواهد به سوی تقوا و پارسایی برود پیشوای تقوا و پارسایی امیرالمومنین است. ما اگر می خواهیم تقوا را به دست بیاوریم امام متقین مولاست پیروی از مولا بکنیم.

حدیثی از نهج البلاغه

پیروی از مولا این است که مولا امیرالمومنین سلام الله تعالی علیه نهج البلاغه حکمت نود و چهار : «لیس الخیر ان یکثر مالک و ولدک و لکن الخیر ان یکثر علمک و ان یعظم حلمک» این پیروی از مولاست دیگر. مال و ولد زیاد بشود و کثرت پیدا کند این خیر به حساب نمی آید خیر ما این است که علم ما افزوده بشود علمت را زیاد کن تا خیر کثیر به دست بیاوری. گفته می شود که در زندگی انسان سرمایه ای که دارد عمرش است به هر راهی که هزینه کند آخرش یک نگرانی یا پشیمانی و اضطراب دارد اما اگر در راه علم که منظور از علم در بحث فقهی و حوزوی فقه اهل بیت است کسی که عمرش را در راه فقه هزینه کند دیگر نگرانی ندارد دیگر او در اوج کمال ممکن است. یک وقتی در زمان حیات امام خمینی قدس الله نفسه الزکیه یک فردی آمد آن موقع اوائل امام جعمعه ها که نصب می کردند می گفتند خود امام نظر بدهد که این امام جمعه قابلیت دارد یا ندارد. یک امام جمعه ای در یک شهر معروفی می خواست منتصب بکند یک فردی آمد گفت آقا این فرد که شما امام جمعه نصبش می کنید مشکل دارد گفت این طرفدار آقای خویی است از آقای خویی تبلیغ می کند آن موقع آقای خویی نود سال داشت امام خمینی فرمود کسی که از فردی که نود برگ عمرش را در راه فقه اهل بیت هزینه کرده باشد مگر طرفداری از او گناه است؟ یعنی بالضروره کسی که عمرش را در راه فقه هزینه کند یک سعادتی است یک توفیقی است. لذا ما برای شما دوستان پایان نامه شده ها و سطح چهارها می گوییم هر موقع من صوفی مسلک نیستم ذهن آزاد طلبگی سنتی نجفی دارم موافقم با علم روز با امکانات ولی علم روز را مطلق نمی دانم آنها هم اشکال دارد. یک استاد علوم پزشکی داریم که مومن هست و فاضل هم هست من گفتم علوم پزشکی را من رد نمی کنم یک پزشکی نفر اول شده بود در تخصص قلب، این با بچه ها و بنده زاده ها آمد منزل و وضع من نامساعد بود آمد با من صحبت کرد و بیرون رفت با آن کسی که واسطه بود گفت رفتم صحبت کردم ولی فلانی به علوم پزشکی عقیده ندارد. من به اش گفتم که شما یک سالن را در نظر بگیرید ده تا پزشک فوق تخصص در اتاق های جدا یک بیمار ببرید بگردانید ده تا نسخه با هم دیگر نمی خواند کشف انی می کند از اینکه قاطع و قطعی نیست. حالا نظر عامیانه اعتماد می کنند پزشک یعنی وحی منزل. قبول دارم علم پزشکی را علم بسیار خوبی است کشف واقعا خیلی خوب است یک چیزهایی ابتدائی را هم خوب کشف می کند و عملیات و عمل الان در ایران عمل قلب و عمل کلیه و عمل چشم در حد پیشرفته و در حد مساوی با اروپا شده است. ولی جراحی های قلب خوب و عمل چشم و عمل کلیه و عمل زانو که در ایران هست غرض علوم پزشکی خیلی خوب است ولی مطلق نیست مخصوصاً قسمتی متدین اند و من فرد پزشک آنچنان متدین سراغ دارم که از یک طلبه زاهد هم متدین تر است. عملیات پزشکی بسیار خوب است و از نظر شرع مورد تایید است اما تبصره دارد با این استاد علوم پزشکی که در جریان گذاشته بودم این جواب داد گفت مصطفوی مثلا علم پزشکی را رد نمی کند ولی یک تبصره دارد که تبصره اش خیلی تبصره سنگین است و آن این است که یک پزشک باید تشخیص قطعی بتواند بدهد خوب دقت باید بکند. می خواستم بگویم که در همه علوم و فنون اگر آدم عمرش را هزینه کند خوب است بد نیست خدمت است ولی اگر خدا توفیق بدهد که آدم عمرش را در راه فقه اهل بیت. شمایی که وقت برای پایان نامه اعلام شده می گویید درس نمی روم پایان نامه دارم کار اشتباهی است تمام کارهایتان را حاشیه قرار بدهید فقه تان اصل باشد کار فقهی تان که اصل قرار دادید پایان نامه خودش درست می شود. یک مرتبه می بینید فقه درس می خوانید یک مرتبه درباره پایان نامه یک کتاب خوب نوشته شده و به دردتان می خورد، تصرف می کنید می نویسید. کتاب برای آدم استاد است استاد لفظی داریم و استاد قولی داریم یک کتاب خوبی نوشته شده می توان استفاده کرد. همیشه در امور و زندگی تان عطوفت و احساسات و فهم خودتان را حاکم قرار ندهید تعقل کنید و دقت کنید در امور مهم نشد مشورت کنید ذهن تان را آماده قرار بدهید با آمادگی بپذیرید. این فرد به این دوست من جسارت کرد این محکوم است این اهل تقوا نیست خارج از تقواست این جوری نیست خوب دقت کنید ذهن را پاک کنید اشکالی که کرده است اشکالش وارد است یا وارد نیست اشکال به پدرتان کرده است وارد است یا وارد نیست اشکال به فرزندتان کرده باشد اشکال به خودتان کرده حساسیت و عدم تعقل بسیار کار خطرناکی است. برای شما گفته شد که خدا توفیق بدهد که آدم عمرش را هزینه کند خیر «ولکن الخیر» یک نفی و یک اثبات مطلب را جدی اعلام می کند «ولکن الخیر ان یکثر علمک» خیر این است که علم تان کثیر بشود این خیر است علم کثیر خیرش آن قدر زیاد است که اصلا احصاء ندارد. شما همین جا که نشسته اید اگر یک استاد خوبی برای شرح لمعه باشید که واقعا جا و مکانی برایتان آماده است و هم محل تدریسی آماده است هم یک نوع عظمت از بالا برایتان ان شاء الله داده می شود. چرا می گوید عالم سلطان القلوب است؟ برای اینکه عالمی که بار علم دارد یک سلطنت و قدرت موهبتی دارد. به قلب ها قدرتش سایه می افکند و نفوذ می کند و اثر می گذارد. و بعد هم می فرماید: «و ان یعظم حلمک» خیر در این است که علم کثیر و حلم زیاد، حلم زیاد یعنی چی؟ مرحوم آیت الله العظمی سید محسن حکیم وقتی فرزندهایش را معمم می کرد می گفت فرزند من الان که معمم شدی اگر کسی به ات فحش داد جواب ندهید تعرض کرد به اش تعرض مزاحمت بدنی و فیزیکی کار نداشته باشید. یا نکن با پیل بانان آشتی یا بنا کن خانه ای در خرد پیل. حالا یک مورد استثناء دارد که جهاد است جهاد و دفاع است آن حسابش جداست. در بین مردم سلاح طلبه سلاح رسول الله است که خلق عظیم است. یک نکته ای هم گفته می شود و آن این است که گفته می شود حضرت بقیه الله الاعظم که ظهور می کند اسلحه و سلاح جدش است که سلاح جدش خلق عظیم است دیگر علمیا اسلحه قتل و کشتار جواب نمی دهد و با شئون امام هم تطبیق می کند آن شئون عرب جاهلی می گوید قتل و بکشید و طالبانی و داعشی آقا امام عصر با سلاح جدش همین الان دنیا نیاز دارد به یک اخلاق پیامبرگونه خلق عظیمی که فقط لباس حضرت بقیه الله الاعظم است کل دنیا که احساس بکند و نفوذ بکند با آن اسلحه دنیا فتح می شود آن اسلحه است که «یملا الارض قسطا و عدلا» این را در کتاب معارف الهی نوشته شده. ظهور آقا با اسلحه جدش که اسلحه جدش یک نفر را نکشت که اسلحه جدش فقط خلق عظیم بوده. و آن لشکر خراسان هم لشکر هدایت شده علمای خطبای شمشیرزن جبهه خطابه و منبر هستند. «و ان یعظم حلمک» شما حلم تان را هم زیاد کنید عملی کاربردی مثال بزنیم فرض کنیم یک نفر می بینید که نماز نمی خواند یا وجوهات نمی دهد یا فرض کنید اخلاقا فردی است دروغ می گوید یا غیبت می کند اینجا به اش با آرامش با چهره باز با یک مقدار لبخند می گویید عزیز من اینها واجب است یک وقتی گرفتار می شوی گرفتاری دارد برایت برای دنیایت هم خوب نیست زندگی ات را خراب می کند که این کارهای عبادی اثری در همین دنیا دارد آدم را آبرومند و محترم درست می کند و گناه آدم را سبک و بی ارزش می کند این دنیا فورا این نتیجه را می دهد و آخرت هم که گناه عظیم است. و اگر دیدید که قبول نمی کند وظیفه تان تمام شد. در یک مجلس دیدید که غیبت می شود بسیار ملایم بگویید که این غیبت گناه است قبول هم نکردند خدای نخواسته هم مسخره کردند شما وظیفه تان را انجام دادید تبلیغ این است زور داشتید بزنید نه این جوری نیست. در مباحثه و مشاجره با کسی اختلاف دارید اختلاف پیش می آید دلیل تان را می گویید و دلیل طرف را گوش می دهید اگر قانع نشد می روید پیش حاکم. یک وقتی فرد آمد با شما حرف های ناروا زد تا رسید به مرز حرف ناروا سکوت اختیار کنید این طلبه این است دیگر حرف نمی زند در برابر فحش فحش نمی دهد. بنابراین یک روایتی را از امیرالمومنین ظاهرا سندش هم معتبر است «حرم الله الجنه علی کل فاحش بزیع» خداوند بهشت را حرام کرده است برای کسی که فحاش و بد زبان است. امیرالمومنین یکی از اصحاب همراه اش بود عمرو عاص را فحش داد آن فرد امیرالمومنین فرمود فحش نده گفت آقا عمرو عاص است، گفت نه آن عیب های ظاهری که دارد تجاهر غیبتش در آن عیب ها جایز است و فحش جایز نیست. طلبه زبانش از فحش بری است به شوخی هم فحش نمی دهد. و مخصوصاً در روابط با مردم غیر از حرف نرم از طلبه و روحانی حرف دیگری شنیده شود این واقعا خیر است. شما ببینید بعضی ها یک ذهینیتی با روحانیت دارد ولی می گوید من با یک روحانی هستم همسایه ام اینقدر آدم ملائم و نرمی است اینقدر خوش اخلاق است این است که خیلی آدم خوبی است خود اخلاق خود حلم جا برای آدم باز می کند. و نکاتی که در جلسات شاگردان بگویید: 1. همیشه حلم و بردباری سودآوری دارد ضرر که ندارد با مردم، 2. غضب و خشونت هیچگاه جواب نمی دهد. از خانه شروع کنید از زن و بچه شروع کنید عیب ندارد تازه شروع کنید اگر کسی خدا نخواسته با زن و بچه اش یک کمی تندتر برخورد می کند از همین الان تصمیم بگیرد نرم و ملایم و پیشانی باز. یک اشکالی هم که دارد به خوبی تذکر داده بشود. یک کسی طلبه بود آمد گفت مشکل دارم داخل خانه به اش گفتم تمرینی قربه الی الله به خانم بگو از گذشته گذشتیم بعد از این اگر یک اشکال اعتراضی داشتید با چهره باز مطرح می کنیم یک جواب منطقی داشتیم که اگر اختلاف ماند طبیعی است می ماند. این رفت گفت رفتم در خانه همان ترتیبی که شما گفتم اجرا کردم منتها تا این مطلب را انشاء کردم و گفتم گذشته را چشم پوشی کنید در آینده نرم و ملایم با پیشانی باز مطرح کنیم خشونت که جواب نمی دهد. چون یکی از امتحانات الهی می دانید بعضی از اشخاصی که اهل سلوک شدند و به جایی رسیدند مثلا یکی از اهل سلوک را می گوید حوصله در برابر مادر زنش آنقدر اذیت می کرد که نگو، دیگر آخر به یک اذیت فوق العاده ای که برایش ایجاد کرد در آن مرحله اخیری که مادرزن یک اذیت و شکنجه ای فوق العاده که اعمال کرد این هم دندان به جگر تحمل کرد یک مکاشفه ای و بصیرتی برایش عنایت شد. پس مادرزن هم نقش دارد نقش اش بیشتر از شیطان است. شیطان برای آدم نقش دارد که آدم بتواند از گناه اجتناب کند و با شیطان مبارزه کند. خدایا توفیق عبودیت برای ما عنایت فرما.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo