< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد سید کاظم مصطفوی

95/11/13

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: تفسیر آیه یازدهم سوره انفال درباره ولایت امیرالمومنین و اهل بیت

آیه شماره 11 سوره انفال: در این آیه خدای متعال می فرماید: «إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الأَقْدَامَ».

 

ترجمه

این آیه ترجمه اش این است که خدای متعال می فرماید: نازل می کند خدا بر شما از آسمانی آبی را که شما را به وسیله آن آب پاک بسازد و از شما بزداید آلودگی و پلیدی شیطان و تا ارتباط قلبی بین شما ایجاد کند و اقدام شما را ثابت بدارد. این آب و آسمان که ترجمه ظاهری اش معلوم است اما این آثاری که در این نزول آب آسمانی می بینیم جلب توجه می کند که از آثار این آب این است که شما را پاک کند و رجز شیطان را از بین ببرد و ارتباط قلبی ایجاد کند و شما را ثابت قدم بدارد. آب آسمان این جوری است؟ چند تا اثر داشت: 1. تطهیر، 2. پاکی دل از آلودگی شیطان، 3. ارتباط قلبی بین همه شما، 4. ثابت قدم بودن. این آب این است؟

 

مراجعه به تفسیر

باید به تفسیر مراجعه کنیم که منظور از این آبی که نعمت آسمانی هست چه باشد. کتاب تفسیر عیاشی عن جابر عن ابی عبدالله علیه السلام «قال سألته عن هذه الآیه فی البطن» سوال شد که این آیه در بطن خودش دارد که این آثار برایش آمده، چهار تا اثر. «قال السماء فی الباطن رسول الله و الماء علی علیه السلام». آسمان آسمانی است و آب جوهر و روح آسمان است. جانمایه آسمان آب آسمانی است و علی جان پیامبر است. «جعل الله علیّاً من رسول الله» یعنی جان پیامبر علی بن ابی طالب است. کسی در مدینه آمد توسل کرد چله نشست در مدینه منوره که من اینجا باشم در جوار تو باشم یا رسول الله، پیامبر اعظم در عالم مکاشفه ای به آن شخص فرمود چله نشین حرم من نشستی که با من باشی برو نجف، آنجا ساکن باشد من خودم اینجا هستم جانم در نجف است. این حکایت تفسیر و جلوه ای از این آیه است. «السماء رسول و ماء السماء علی علیه السلام جعل الله علیا من رسول الله»، «فذلک قوله ماء لیطهرکم به» از آسمان آبی را نازل کرد تا شما را پاکیزه گرداند به وسیله آن آب. کسی که پاک است علی شناس است با معرفت به مولی آدم پاکی به دست می آورد. «فذلک علی یطهر الله به قلب من والاه» این علی است که خدا طاهر و پاک می سازد به وسیله این علی قلب کسی که علی را دوست داشته باشد قلب کسی را که ولایت علی داشته باشد. برای بعضی از عزیزان گفته باشیم تطهیر دو قسم است و مطهّر هم دو قسم است. یک تطهیر ظاهری است که می گوییم مسلمان است و پاک است. یک تطهیر باطنی است که می گوییم مومن است و دلش پاک است دل زجر شیطان ندارد رجز طاغوت ندارد. مطهّر اولی شهادتین است. مطهّر باطن شهادت ثالثه است ولایت مولی علی است. آن مطهّر باطن آدم است. مومن کسی است که باطنش پاک است مسلمان کسی است که ظاهرا باطن است. «و جعل صلاتنا علیکم و ما خصّنا به من ولایتکم تزکیه لنا و طهاره لانفسنا» ولایت ما طهارت باطن ما شده است. مطهّر باطنی ولایت مولی امیرالمومنین است. ای جوان پیر رهت کیست از آن شاه بگو، أشهد ان علیا ولی الله بگو. این مطهر باطنی تطهیر می کند و بعد از تطهیر اثر دوم «وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ» و به وسیله آن ولای علی رجس و نجاست و آلودگی شیطان را از دل آدم می برد، شیطان انس و جنس، هر شیطانی که آلودگی برای آدم بیاورد ولای علی پاکش می کند. به حضرت سلمان در مسجد در صدر اسلام بیعت می گرفتند. سلمان را گفتند بیعت کن به خلیفه، در بیعت دست باید بدهد سلمان دست چپش را داد، گفت این چه وضعیتی است بیعت است با خلیفه، با دست راست مردم بیعت می کنند. گفت با دست راست خودم با علی بن ابی طالب بیعت کردم، به کس دیگری بیعت نمی کنم. کس دیگر بیاید دست چپش مال است دست راستم تسلیم مولی است. می گوید سلمان که پشت سر مولی که راه نمی رفت نقش کفش اش دیده نمی شد چون دقیقا کفش اش را جای کفش مولی می گذاشت. «وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ» «من والی علیا یذهب الرجس عنهم» کسی که علی را دوست دارد رجس که به معنای نجاست هم آمده و به معنای آلودگی هم بگویید از او می رود. کسی که با نور علی آشنا بشود و مرتبط بشود نور یعنی ظلمت زدا و ظلمت شکن. آن مطهّر است هر ظلمت و تاریکی را از دل آدم می برد.

 

معنای لیربط علی قلوبکم

و بعد هم می فرماید: «وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الأَقْدَامَ» یعنی «من والی علیا یربط الله علی قلبه بعلیّ فیثبت علی ولایته»[1] که «وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ» دو تا معنا دارد یک معنای ظاهرش که همین روایت است یک معنای دیگر رجائی گفته می شود. معنای اول چه بود که در روایت آمده؟ کسی که با حضرت علی تعهد داده است دلش و قلبش به ولای علی گره خورده است. «من والی علیا یربط الله علی قلبه بعلی» خداوند دل او را به علی گره می زند دار و ندارش می شود امیرالمومنین. دیگر کسی که با مولی دل بسته بشود چیز دیگری نمی خواهد معنی ندارد. چون که علی را بشناسد دل که برود دل می رود ز دستم صاحب دلان خدا را . آن راز پنهانی که ولایت فطری مولی هست آشکار می شود. زندگی اش یعنی علی بن ابی طالب. بعد از این جذب و انجذاب ربط قلبی که حاصل شد «یثبت قدمه» دیگر آن موقع جدایی معنا ندارد بی اختیار دنبال مولی رهسپار می شود اراده دیگر ازش سلب می شود عقل می رود عشق می آید عشق که آمد بالاتر از اراده قراردادی مصلحت سنجی است. نه مصلحت می سنجد و نه خوب و بد برایش معنا دارد فقط می گوید «عقل گوید نهی را لا تلقوا شنو، عشق گوید سارعوا بشنو برو». با سارعوا حرکت می کند که جاذبه آمده و حاکم شده. با این خصوصیت می دانیم تفسیری که درباره این روایت آمده است کاملاً به طور دقیق با واقعیت هم تطبیق می کند با ولایت علی علیه السلام قلب نورانی است نور ولایت دارد و با ولایت امیرالمومنین آلودگی شیطان انس و جن از ذهن آدم زدوده می شود و با ولایت امیرالمومنین آدم در راه مولای خودش ثابت قدم می ماند. خداوند این نعمت را برای همه ما و شما حفظ کند. بهترین مثال برای اهل ولایت فقهای اهل بیت هستند. تاریخ فقهاء را اگر مطالعه بکنید ثابت قدم بودن شان و زدودن رجز شیطان و عشق مولی نشان می دهد که مصداق این آیه هستند. به مناسبت دهه فجر خود امام خمینی قدس الله نفسه الزکیه ثبات قدمش در پیچ و خم مقدمات انقلاب، ما که از دور می شنویم آن سختی ها و آن دشواری ها و آن محنت های که ایشان تحمل کردند خدا می داند جز ثبات قدم ولایی توجیه دیگری ندارد ثبات قدم الهی بود که با تمام خطرات، روز دوازده بهمن خطر جدی که اگر بیاید مورد حمله و صدمه دشمن طاغوت بگیرد ثبات قدم است. هرچه نصیحت کردند نصحیت کنندگان مصلحت اندیش دنیای سیاست فرمودند نه من می روم، این ثبات قدم است اگر ثبات قدم نبود که نمی شد. حتی در یکی از گوشه های زندگی من این را از یک طلبه ای نقل می کنم خودش مستقیما در جریان نیستم گفت گاهی که تردید مخصوصا یک موردی که در حرکت انقلاب خطر جدی تهدید می کرد امام خمینی رفت اتاق خلوتی دعایی توسلی ذکری، از اتاق که بیرون آمد با اشک جاری که تقریبا چشم های مبارکش را اشک گرفته بود پاک می کرد دستور داد که به حکومت نظامی اعتناء نکنید. این ثبات قدم را ببینید، فقط از یک نکته ولایت مولی علی. اینها کار مولی علی است. لذا خود امام خمینی هم گفت این کشور متعلق به ولی عصر است. یک نکته ای هم کاربردی بگوییم ما طلبه ها که اگر بخواهیم ثبات قدم داشته باشیم در پیچ و خم زندگی مخصوصا در مسائل زندگی و مادیات مثلا باید دل را ببندیم به ولای علی، هر کجا به یک خطر مادی و جسمی و خطرات مالی برخوردیم به یاد ولایت بیافتیم. از مولی علی کمک بگیریم. یکی از نذرها و ذکرهایی که موثر هست هزار بار یا علی گفتن پشت سر هم بگویید. ما این را گفته ایم و تجربه شده است. تا با مولی علی باشیم و ولایت مولی را به دل زنده کنیم اثری که دارد روح قوی داریم، قوت روح در هر میدانی جواب می دهد. دو به اخلاص ما افزوده می شود چون اخلاص از مولی علی یاد بگیر. بنابراین در زیارت نامه هایتان زیارت امین الله را و آن فراز اولش را همه روزه بخوانید «السلام علیک یا امین الله فی ارضه و حجته علی عباده السلام علیک یا امیرالمومنین و رحمه الله و برکاته» این را همه روزه بخوانید مخصوصا اول صبح. و توفیق ارتقاء و حل مشکلات زندگی، ادم در زندگی مشکل ندارد چون مولی دارد. ما متاسفم بعضی از عزیزان اگر برای مسائل زندگی غصه بخورد که چه می شود چه نمی شود، باور کن با داشتن ولایت چه می شود چه نمی شود وجود ندارد. اگر وجود دارد آن فرد مشکل دارد که چی می شود چه نمی شود. حل می شود دیر و زود دارد به قول عوام اما سوخت و سوز ندارد. و توفیق عبودیت می دهد. هر کسی در این دنیا روحیه عبودیت دارد خوش به سعادتش و یکی از رموز روحیه عبادت این است که ارتباطش با مولی بیشتر باشد هر قدر ارتباط تان با مولی بیشتر کردید توفیق تان بیشتر، قدرت تان بیشتر. کار علمی، همین علم و همین فضل از طریق مولی، سیدنا الاستاد آیت الله العظمی خویی قدس الله نفسه الزکیه که در درس و بحث کشتی طوفان شکن جهان علم در تاریخ بود هر روز قبل از درس حرم امیرالمومنین می آمد. از مولی می گیریم، تا کار با مولی درست نشده است تا کارتان را از اساس درست نکنید درست نمی شود. کارتان را که از اساس درست کردید به قول عوام با مولی که خودش صراط مستقیم است و راه ما مستقیم با مولی باشد با مولی که ارتباط مستقیم برقرار کنید یعنی همان، بهشت همان، کمال همان، موفقیت همان، بیمه از همه خطرات هم همان. خدایا نور ولایت را در عمق جان ما نافذ و ساطع بفرما.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo