< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد سید کاظم مصطفوی

95/10/01

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: تفسیر آیه 44 سوره اعراف درباره ولایت امیرالمومنین و اهل بیت علیهم السلام

آیه 44 سوره اعراف قال الله تعالی: «وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَن قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُواْ نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَن لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ ». [1]

 

ترجمه و ارتباط آیه 38 با این آیه

مضمون این آیه شریفه این است که روز قیامت آنهایی که در بهشت اند صدا می زنند آنهایی را که در جهنم اند که آی جهنمی ما ما آنچه را که خدای ما وعده داده بود دریافتیم حق است درست است آیا شما هم رسیدید به آن گرفتاری هایی که خدا برای شما گفته بود که اگر بی راهه بروید در جهنم خالد هستید. «قَالُواْ نَعَمْ» جهنمی ها می گویند بله ما هم رسیدیم. آنجا هم دیگر جهنمی ها هم جایی برای پنهان کاری و به سمت و سوی باطل رفتن ندارند. در همین سوره آیه 38 با این آیه ارتباط دارد که می فرماید: «قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُولاَهُمْ رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ»[2] آنهایی که جهنمی می شوند و گرفتار می شوند و پیشوایان فاسد و غاصب و ظالم دارند آنجا دیگر می گویند اما وقتش گذشته. می گوید اینها ما را گمراه کرد خدایا عذاب اینها را زیاد کن. در تفسیر قمی آمده است «هولاء ائمه الجور» این ائمه جور همین هایی هستند که دنیا هر بلایی که می بیند از دست همین ائمه جورند. این جهله که اهل جهل و گمراهی هستند که الان حرف را گوش نمی دهند طبق آیه قرآن آن موقع می گویند: «رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ» اینها را عذابش را دو برابر کن. خدای متعال می فرماید: «قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ».[3] در منطقه مالزی بود یک نفر طلبه ای منبر می رفت در یکی از جلسات از تولی صحبت کرد و از تبری هم صحبت کرد. صاحب جلسه پولی که می داد قبلا پول بهتری می داد این دفعه که این خطیب از تبری صحبت کرد پولش را کم کرد. چرا از تبری صحبت کردی، چون از تبری صحبت کردی و به ائمه جور بد گفتی سهم ات کم شد. طلبه هم سکوت کرد و چیزی نگفت. مرحوم آیت الله العظمی حکیم فرزندانش را که معمّم می کرد می گفت حالا که معمم شدید اگر کسی به ات جسارت کرد اولا درگیر نشو، بیان طلبه و برخورد طلبه ارشاد است و کلام و منطق است. جایی که به درگیری رسید طلبه نیست. مسئله جهاد جداست، آن درگیری نیست آن جهاد است. خب این طلبه را حقش کم داد که تو در منبرت امسال تبری گفتی. صاحب جلسه خواب دید که مولی امیرالمومنین چرا حق این آقا را کم دادی؟ گفت آقا این تبری داشت، به این مضمون گفت که تبری داشت به ائمه جور بد می گفت. آقا فرمود شک داری؟ صبر کن، در عالم خواب احضار کرد دید با غل و زنجیر با یک هیبت جهنمی با یک حالت خاص بسته به غل و زنجیر، این است حالش، اینکه ازش دفاع می کنی ائمه جور این است. متنبه شد و تا آخر سر. طبق تفسیر «هَؤُلاء أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ» عذابش را دو برابر کن خدایا، «قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَكِن لاَّ تَعْلَمُونَ». آیه را ادامه بدهیم فرمود «فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُواْ نَعَمْ» روز قیامت می گویند بله ما دیدیم بی راهه می رفتیم دیدیم الان جهنم است.

 

مراجعه به تفاسیر که موذّن کیست؟

«فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ» اینجا اعلام می کند یک اعلام کننده ای در بین همه مردمی که آنجا هستند اعلام دست ایشان است که «أَن لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ» اعلام می کند که لعنت خدا بر ستمکاران. تفسیر قمی و تفسیر عیاشی آورده است با سند معتبر در تفسیر همین آیه که اعلام کننده امیرالمومنین علی بن ابی طالب است. روز قیامت کل مدیریت آن صحنه به دست مولی امیرالمومنین است. در مدرک معتبر سنی دیدم که اصلا انکار نمی کنند که «علیّ قسیم النار و الجنه» بعد توجیه می کند چون می گوید خودش آدم درستی است بهشت و جهنم هم آشناست که این حق کیه این حق کیه. سند چون خیلی معتبر است انکار نمی کند. روز قیامت قسیم جنت و نار اعلام دست اوست صحنه یعنی آن آقای صحنه. خدا می داند یک حالتی دارد آدم که دیدنی است قطعا هم می بینید و شک هم نکنید. آنجاست که دیگر نشان می دهد که مولی چه کسی است. و بعد صحنه قیامت بیشتر از آن نمی شود، اعلام عمومی احوال مردم دست علی و تقسیم بهشت و جهنم دست مولی و حوض کوثر هم دست خودش یک جهانی است اصلی یک صاحب اصلی دارد از سوی خدا و پیامبر که امیرالمومنین است. صحنه ها که در آن جهان اصلی صورت می گیرد صحنه های عجیبی مربوط به همین انوار طیبه و وجوه قدسیه است که یک وقت می گویند آماده باشید چشم هایتان را ببندید که حضرت زهراء وارد می شود. یا می گوید که بروید پای سخنرانی حضرت سید الشهداء. یا کسانی که زائر امام حسین هستند روایتش را دیدم که حضرت رسول جواب سید الشهداء را داد گفت بر عهده ما حق است که بازدید زوار برویم روز قیامت و از گرفتاری هم آزادش کنیم. سید الشهداء بازدید آدم می آید، دیگر وقتی که سید الشهداء دیدن بازدید بیاید چه می شود. شما به یک عالمی، به یک مجتهدی به یک فقیهی اعتماد دارید یک مرتبه تفقدی می کند وارد می شود، صاحب خانه دست و پایش را گم می کند می گوید آقا آمد، مرجع آمد. روز قیامت که بشود تقریبا همه شما کربلا رفتید سید الشهداء بازدید می آید دیگر آنجا چه می شود؟ وصف نمی شود. در آن حدیث دارد که می آید و از گرفتاری ها آزاد می کند. مثل یک گرفتاری که آدم در یک مقطع از زندگی گرفتاری سختی برایش پیش آمد، می گذرد مثلا فرض کنید شما یک خانه درست کنید بنایی دارد خرج دارد گرفتاری دارد وقت را می گیرد ولی بعد از مدتی خانه درست می شود و می روید می نشینید. دنیا و آخرت قصه اش این است. مثل گرفتاری موقتی که آدم برای خودش می خواهد خانه درست کند، فکر می کند این همه اش این است. نه، آنجا که می رویم جهان اصلی وسیع تر و آرامش و تمام مردم مضطرب اند روایت از حضرت صدیقه طاهره است تمام مردم مضطرب اند. نستجیر بالله ظلم نیست همه مردم در یک شکنجه شدید باشند، نه این جوری نیست ولی امتحان اضطراب می آورد. همه مردم در اضطراب هستند شکنجه نیستند تا حساب و کتاب معلوم نشده که شکنجه نمی شود کسی، یک طائفه راحت اند «شیعه امیرالمومنین». با آرامش خاطر آنجا دیگر زیر نظر خود مولی است عنایت دارند و در یک آرامش خاطر خاصی از هر فردی به وضعیت خاصی عنایت از سوی آقا دیده می شود. من با یک واسطه از علامه امینی نقل می کنم که فرزندش گفت در عالم رویا دیدم قیامت است صحنه روز حشر است که آدم مردم را می بیند و مولی علی را می بیند. اگر دیده باشید در روایات وجه الله، آنجا وجه الله جلوه می کند دیگر، همه می بینند. دیدم امیرالمومنین یک مرتبه متوجه شدم که حوض کوثر است و صف شیعیانش را آب می دهد. یک مرتبه دیدم که بابایم در صف است. گفتم خب، این بابا که این همه خدمت کرده با این مردم کلّ شیعه ها یکسان و فرق نداشته. همین جور منتظر بودم که با یک ظرفی آب می دهد علامه امینی که رسید دست مبارکش را امیرالمومنین زیر آب حوض کوثر برد با دست خودش گرفت برای علامه امینی آب داد. هر کسی به اندازه قابلیتش به مولی چه کرده باشد و چقدر خدمت کرده باشد و چه گفته باشد به آن اندازه آنجا بهره مند می شود.

 

دو نکته

دو نکته بگویم یک نکته که مژده برای عموم است که شیعیان امیرالمومنین به طور کلّ زیر نظر آقاست، خود آقا عنایت می کند و رعایت می کند این رعایت عمومی هست که شک نداریم. اما نکته دوم به اندازه کار آدم خب مولی علی که عدالت را علی ارزش می دهد عدالت برای حضرت علی ارزش نمی دهد حضرت علی برای عدالت ارزش می دهد. انسانیت برای امیرالمومنین ارزش نمی دهد امیرالمومنین برای انسانیت ارزش می دهد. هر کسی به اندازه کارش برای مولی، شما در هر شرائطی که باشد اذان هم که می گویید در شهادت ثلاثه که می رسید یک شهادت ثلاثه با قصد انشاء از دل «اشهد ان علیا ولی الله» این یک امتیاز برایتان ثبت می شود. آن شیخ شحات که شهید شد که او یک غصه به دل داشت که غصه اش را هم برد تا آخر، می گفت یک عمر من بی راهه رفتم از مولی دور بودم. من دیدنش رفتم به من یک جمله گفت بعد از اینکه از منزلش آمدیم طرف حرم می آمدیم صدای اذان آمد در صدای اذان «اشهد ان علیا ولی الله» به گوش رسید. به من گفت خوش به حال شما در مأذنه علناً صدای «اشهد ان علیا ولی الله» دارید. این دلداگی ها این خوشنودی ها رفت و میثم وار شهید شد. شاید تا آخرین لحظه با چوب و چماق کشتند او را، شاید تا آخرین لحظه ای که می زدند نفس آخرهایش هم می گفت علی. اینها دیگر سعادت دارند و آن چیزی که من شنیدم فرزندش گفت که عیب ندارد پدر من را کشتید اما من که هستم تا زنده باشم می گویم علی. و در دنیا هم نشان می دهد، در دنیا دل آدم را زنده نگه می دارد.

 

حیات و ممات دل

زندگی دل و مردگی دل چیست؟ اگر عشق به امیرالمومنین داشته باشید دل آدم زنده است اگر عشق به مولی نداشته باشد دل آدم مرده است. این در دنیایش است. و این دیگر نمی میرد تا ابد زنده است. «هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق، ثبت است در جریده عالم دوام ما». این برای دنیایش است. کسی که عشق به مولی ندارد دلش مرده است. علامت دل زنده و مرده چیه؟ دل مرده اهل خیر و سعادت و فداکاری و کمک رسانی و اشک و آه نیست. شما می بینید جماعت های مخالف زیادند خشک، از مادیات بهره می برند و بعد هم عقده پیدا می کنند می روند خودکشی. نه توسلی است، نه اشکی است نه آهی است نه سجده های طولانی. آنکه ولایت دارد حال دارد در این دنیا دل زنده دارد و دل که زنده بود دیگر مردن برایش معنا ندارد تا ابد الدهر زنده است روز قیامت هم که بشود زندگی اصلی را آنجا احساس می کند.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo