استمتاع از زوجه

 صحبت در رابطه با آیاتی بود در ارتباط با حق شوهر ، در ارتباط با استمتاع از زوجه که از جمله آیه ای که مطرح می شود آیه سوره بقره بود که نسائكم حرث لكم فاتوا حرثكم انى شئتم و قدموا لانفسكم و اتقوا اللّه و اعلموا انكم ملاقوه و بشر المؤ منين .( 223 سوره بقره) که عرض شد وجه استدلال به این آیه کریمه تکمیل جلسه قبلی فاتوا حرثكم انى شئتم خوب انی در استعمالات عرب به سه گونه استعمال می شود یکی ظرف زمان و یکی ظزف مکان و یکی کیف (کیف شئتم) البته بعضی ادبا و اهل لغت انکار کردند ولی شواهدی هست که به معنی کیف آمده شاید آن آیه سوره بقره در رابطه با جریان عزیر در انی یحیی هذه الله بعد موتحی که انی یحیی یعنی کیف یحیی که احتمال می دهدکیف کیف زمانی باشد شاید سیاق مناسب سوال از کیف باشد چه جور می شود که خدا آنها را زنده کند. و بعد فاماته الله ...... کیفیت را بهش نشان دادند در جواب به هر حال احتمال دارد انی به معنی کیف باشد در آیه کریمه نسائكم حرث لكم فاتوا حرثكم انى شئتم خوب زنهای شمابه منزله زمین زراعتی شما هستند شما از این زمین استفاده کنید به هر جور که می خواهید اگر انی را به معنی کیف بگیریم کیف شئتم دیگر اقسام و انواع استفاده و استمتاع از آن استفاده می شود اگر انی را مکانی بگیریم یعنی از هر مکانی که می خواهید چون( انی) مکانی به معنی من این که در قضیه حضرت مریم و ذکریا (انی لک هذا) این طعام از کجا آمده سوال کردند که( انی) به معنی این است این هم دال بر تعمیم بود و اگر( انی) به معنی زمانی باشد اطلاق نمی شود که هر زمان خواستید. بنابر این استدلال به این آیه کریمه استمتاع از زنها بود من غیر معروف که خوب مورد بحث بود فقها که فقها عامه مشهور حرمت است غیر مالک که نقل به جواز شده و در بین امامیه هر دو قول وجود دارد شاید مشهور بر حلیت باشد منتها مع کراهت کراهت شدیده دارد این از نظر فقهی

 پس اگر ما باشیم فقط ظاهرآیه کریمه گاهی ممکن است که( انی) مکانی باشد و یا کیف شئتم ینابر این دو معنی قد یستدل و آن کلمه حرث هم دلیل نمی شود که بعضی گفته اند این کلمه حرث که آمده اینشاهد بر این است که اتیان استیلادی باشد به مناسبت حرث زمینه ولادت وجود داشته باشد اما استمتاع از زن من غیر طریق معروف این که صحبت استیلاد نیست در آنجا لذا این تناسبی ندارد حرث به معنی کاوش نه خصوص زراعت و بذر پاشیدن خیلی آنها ظهور پیدا نمی کند که قرینه باشد بر خلاف حالا خیلی هم کسی قائل نیست که اگر کسی در موضع انجام داد ولی هیج زمینه استیلاد هم وجود نداشت حالا از این آیه نمی شود استفاده کرد حرث لکم یعنی زمینی که انسان از آن استفاده می کند این هم مثل آن است شما هر جور استفاده ای می خواهی بکنی اشکال ندارد ولی بعید نیست که به اطلاق آیه تمسک بشود، برای جواز استمتاع اگر ما باشیم همین مقدار که صحبت شد ولی عرض شد در این که آیه صراحت ندارد به استمتاع چون اطلاق دارد اگر برخورد کردیم به روایتی معتبری از ائمه که تفسیر کرد آیه را بر آن اطلاق مقتضای قاعده ما این است که نص معتبر را مقدم می داریم بر ظهور اطلاقی آیه لذا مشهور بین فقها که تخصیص عام قرآن کریم به روایت صحیح است تقیید مطلق بنابر این اگر روایت معتبری داشتیم که تصریح بود که این ربطی ندارد که آیه به تجویز به این مسئله تبعا روایت مقدم می شود و باید آیه بر ظهور روایت معنا شود که هفته قبل روایتی را خواندیم از محمد ابن خلاق که قال لی ابوالحسن (ع) ای شی یقولون فی اتیان نساء فی اعجازهن قلت انه بلغنی کان اهل المدینه لا یرون بها بعثا جواب داد که اهل مدینه می گویند که اشکال ندارند فقال حضرت شروع کردند به جواب دادند ان الیهود کان تقول اذا آت الرجل مرئه من خلفها خرج ولده کاحول یهودی ها می گفتند اگر از طریق غیر معروف انجام شود فرزندی که به دنیا بیاید احول است فانزل الله عزوجل نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم ان ما شئتم خداوند این آیه را نازل کرد من خلف او قدام خلافا لقوم یهود فلم یعن فی ادبارهن مقصود خدا این نیست که (انی شئتم) فی ادبارهن بلکه من ادبارهن روایت روشن است که روایت تصریح داردکه ما از آیه نمی توانیم جواز را استفاده کنیم . وطی در محل معروف منتهی کیفیت آن در اختیار ازواج است

 عرض کنم این روایت سندا معتبر است بعضی از روایات دیگر هم درتفسیر این آیه کریمه رسیده

 اشکال: این روایت مقید آیه نمی شود، اصلا ربطی به آیه ندارد، جواب استاد فانزل الله عزوجل فلم یعن فی ادبارهن یعنی چه؟

  اگر ما از اطلق آیه بخواهیم استفاده کنیم که دلالت تجویز را این روایت تقیید می کند این روایت مقصود جدی از مطلق را تبیین کردند و می شود آن اطلاق موهوم هراطلاق تقییدی همین جوره که اگر این نمی بود مثل مولی می گوید اکرم کل عالم که این دلالت می کند چه عالم فاسق و چه غیر فاسق بعد به دلیل خاص می گویند لاتکرم فاسق پس مراد نسخ که نیست مراد تقیید و تخصیص است دارد می گوید مقصود جدی آن علماء علماء عدول بودند این جا هم روایت تبیین فرمودند که مقصود جدی از (فاتوا حرثكم انى شئتم ) فقط به لحاظ کیفیت در استمتاع از طریق و موضع معروف است نه مقصود اطلاق من جمیع جهات

  که بعضی روایت همین را تایید می کند از جمله روایات این روایت از وسائل شیعه ج 20 صفحه 141 باب 72 روایت هفتم که از تفسیر عیاشی است محمد ابن مسعود عیاشی فی تفسیره عن صفوان ابن یحیی عن بعض اصحابنا قال سئلت ابا عبدالله( ع) عن قول الله عزوجل نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم قال من قدامها و من خلفها فی قبل مضونش عین همان روایت است سند این روایت مرحوم عیاشی در تفسیر معمولا رجال اول روایت حذف می شود مرحوم مجلسی شکایت کرده از آن کسی که سند روایت را از اول تفسیر عیاشی حذف کرده چه بسا اگر این روایت سند خوب می داشت معتبر بود اما به هر حال سند اول حذف شده خود عیاشی معاصر است با مرحوم کلینی شاید یک قدری مقدم بوده که اگر از صفوان بخواهد نقل بکند باید از سه تا چهار واسطه نقل بکند که اینها همه حذف شده روایت ابتدا شده به نام ضفوان ابن یحیی عن بعض اصحابنا یک شبهه هم بعض اصحابنا که این مورد اختلاف است که آیا این ارسال مضر است یا نیست یک قول تقریبا موافق با تحقیق که نه مرسلات ابن ابی عمیر و صفوان و بزنطی

 اینها حکم به حجیت آنها می شود بر اساس مطلبی که شیخ طوسی فرمودند که این سه نفر لا یروون و لایرسلون الا عن من یوثق به که خودش بحث رجالی دارد و لذاآن بعض اصحاینا را می شود از این راه تصحیح کرد. و در هر حال روایت قابل اعتنایی است و از دو طریق بنابر این یکی از طریق ابی الحسن بود و یکی هم از طریق ابا عبدلله که اینها تایید می کند روایت قبلی را

 روایت سوم که از زراره است که باز محمد ابن مسعود عیاشی این را از زراره هم نقل کرده عن زراره عن ابی جعفر (ع) قال سئلت عن قول الله عزوجل نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم قال من قبل این هم همین طور آنوقت دو تا روایت دیگر است که انی را انی زمانی معنی کرده متی شئتم که آن دو روایت که یکی مرسل محض است روایت علی ابن ابراهیم فی تفسیره

 قال الصادق (ع) فی قوله تعالی فاتوا حرث کم انی شئتم ای متی شئتم فی الفرج که در این جهت شریکند با آن روایت که مراد اطلاق به مکان نیست منتهی انی را زمانی تفسیر شده و دلیله قوله فی الفرج قوله تعالی نسائکم حرث لکم فالحرث الزرع فی الفرج فی موضع الولد استشهاد آورده اند که خود کلمه حرث در رابطه با فروج است به مناسبت زراعت

 در مقام نهی ما نیستیم ما می خواهیم بدانیم از آیه آیا تجویز اشتفاده میشود یا نه چون ما در فقه آیات داریم خوب این روایت بود که (انی) را زمانی معنی کرده یک روایت دیگر هم عیاشی نقل کرده از ابو بصیر عن ابی عبد الله (ع) قال سئلته کان الرجل یاتی اهله فی دبرها فکره ذالک و قال و ایاکم و محاشا النساء محاش یعنی ادبار نساء شاهد این جاست و قال انما معنی نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم فی ای ساعت شئتم این هم متی را زمانی معناکرده در همان باب 72 ج 20 رسائل

 حدیث نهم بنابر این اکثر روایات معتبره در این جهت اتفاق دارند که نمی توان از آیه استفاده کرد تجویز را فقط در این که آن انی به معنی زمان است یا مکان و یا کیف یک نوع اختلافی است ولی روایت معتمدبا آن طرفی است که این متی را مکانی معنا می کند نه زمانی حکم جواز نمی دهد از آیه تجویز استفاده نمی شود حکم فقهی را خلط نکنیم ما فعلا اصل حکم فقهی را آیه دیگری است کهبه آن آیه استشهاد شده است که بعدا می خوانیم در قضیه حضرت لوط که هؤلاء بناتی اطهر لکم در بعضی از روایات به آن آیه استدلال شده در تجویز خودش یک استدلال خاصی از این آیه نتوانستیم با کمک روایات استفاده کنیم تجویز بحث را اما خود حکم فقهی مسئله دیگری دارد یک روایت موهمی است که استفاده می شود از این آیه که با یک کمی دقت متوجه می شویم که آن هم ربطی ندارد.