< فهرست دروس

درس تفسیراستاد مروارید

90/01/31

بسم الله الرحمن الرحیم

 
 آيا بر مادر لازم است ارضاع طفل؟
 یک بحثی را در آیه قبلا مطرح کردیم امروز می خواهیم تمام کنیم و آیه دیگری را شروع کنیم یک اشکالی آخر جلسه قبل مطرح شد، که تقریبا یک اشکال فقهی است ،آن هم بر اساس بعضی از فتاوا و آن این است که از یک طرف از علما فرموده اند
 که بر مادر لازم نیست ارضاع طفل و حتی بر غیر مادر هم واجب نیست الا مگر خوف بر طفل باشد ضرر جسمی یا روحی که اگر خوف ضرر بر بچه باشد بر پدر و مادر لازم است بچه را حفظ کنند، ولی خود ارضاع فی حد ذاته وجود ندارد اگر بچه با شیر خشک و شیرحیوان قابل تغذیه است خوب واجب نیست که حتما شیر به آن داده شود این تقریبا یک چیزی است که در کلام فقها مشهوروصاحب جواهر هم به آن اشاره کرده خود آقایان در رساله ها آوردند این یک مطلب که بعد هم استدلال هم کردند به ظاهر بعضی از آیات به اینکه وجوب ندارد بر مادر که حتما این کار را بکند مثلا فی الارض... فاتوا هن اجورهن
 باید یک مزدی به آن داده شود یک شواهدی آوردند که اصولا ارضاع واجب نیست و ظهور بعضی از روایات هم همین مطلب است و از طرفی در ذیل آیه کریمه ( والوادات یرضعن حولین کاملین ... ) در آنجا بحثی مطرح است که حالا این دو سال حد اکمال رضاع است آن کسی که می خواهد شیر را تمام کند حولین کاملین ولی خوب که آیا واجب است گفتند نه واجب نیست ولی کمتر از آن گفته اند جایز است آن وقت اینجا اختلاف کرده اند بعضی از فقها گفته اند کمتر از بیست و یک ماه حق ندارد شیر بدهد حق ندارد شیر را قطع کند بعضی گفته اند کمتر از بیست و یک ماه می شود آن وقت صحبت این است که بنا بر نظریه آن افراد که می گوین کمتر از بیست و یک ماه جایز نیست یچه را از شیر بگیرند چه طور می شود جمع کرد بین این فتوا و آن فتوایی که در اول بحث رضاع گفتند بچه شیر دادن به مادر واجب نیست فی حد ذاته خوب اگر واجب نیست شیر دادن اصلش واجب نیست حال کمتر یابیشترکه این تنافی مخصوص افرادی است که فتوا دادند به این مطلب ولی بعضی از بزرگان دیگر گفته اند مستحب است ، بهتر است تا بیست و یک ماه شیر بدهند کمتر شیر ندهند این را حمل به استحباب کردند این اشکال بر آنها وارد نمی شود اما به آن طرف مقابل که قول مشهور هم است که جواهر هم انتخاب کردند بعضی از علماء اعلام هم احتیاط واجب کردندصحبت در این بود که حال بحث فقهی است که آیا این دو تا فتوا قابل جمع است یا نه . یک مقدار مشکل است حل این تنافی که بحث فقهی است باید در جای خودش بحث شود. ولی در حقیقت از شواهد این است که قول آن افرادی که می گویندواجب نیست آن اقوا است که در خود آیه ( والوادات یرضعن اولادهن حولین کاملین بمن اراد ان یتم ...تا آخر آیه فان ارادا فصالا ان تراض منهما و تشاور فلا جناح علیهما ) که خلاصه اگر خود زن و شوهر تصمیم دارند که بچه را از شیر بگیرند اشکال ندارد وجایز ومطلق است کسی به اطلاق به آیه استناد کند بعد بیست و یک ماه اشکال ندارد قبل آن هم اشکال ندارد از همان اول هم اشکال ندارد بله خوف ضرر از باب حفظ بچه از ضرر گاهی لازم می شود روایت هم در این جا نحو اختلافی دارد جمع بین روایات هم اقتدا می کند که آن بیست و یک ماه که گفته اند چون سندش هم خیلی محکم نیست روی هم رفته شاید اقوا همین است که نه جایز است قبل بیست و یک ماه هم این کار را انجام بدهند .
 و در هر حال این تمام مربوط به آیه کریمه بود چون بحث ما مربوط به ملحقات و لواحق نکاح بود .
  جواز استمتاع
 مسئله دیگر از جمله احکام زواج مسئله جواز استمتاع است که اصل استمتاع از زوجه مسئله طبیعی است روشن است منتهی یک بحث مطرح است در رابطه استمتاع من ای موضع که مورد استدلال واقع شده که آیا استمتاع ( وطی) لازم است از طریق متعارف و معمول صورت بگیرد و یا جایز است از خلف آیا جایز است یا جایز نیست؟ این از جهت فقهی اکثر عامه قائل شدند به عدم جواز جز مالک ابن انس فقیه مدینه و جمع دیگر این که می گوییم مالک به خاطر مذاهب اربعه معروف که این مذاهب اربعه در سابق نبودند و الا فقهاء عامه بیشترند حالا مالک و جمع دیگر قائل شدند به جواز ولی اکثرا قائل شدند به عدم جواز در بین امامیه خوب بحث معروف است و مورد اختلاف حالا این آیه کریمه که مطرح می شود آیا ارتباطی به این بحث پیدا می کندچون به این آیه هردو طرف استشهاد کردند مجوزین و مانعین و آن آیه این است (نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم عن ما شئتم و قدموا لانفسکم واتقوا الله وعلموا انکم ملاقوا و بشر المومنین ) نسائکم حرث لکم خوب زوجات شما به منزله زراعت است و اطلاق می شودبه زمین زراعی از باب حال و محل استعاره و تشبیه است زنها به منزله زمین زراعی هستند همان طور که زراعت احتیاج دارد به زمین مستعدی که درآنها تخم کاشته بشود و بعد سبز بشود زنها به منزله این جور زمینی هستند که خدابه خاطر مصلحتی که هست زن و مرد را این جور آفریده که زمین زراعی است به خاطر حفظ بقاء انسان خلق کرده که مجرای حکمت الهی است خوب ( نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم ان ما شئتم) شما از این حرث استفاده کنید بیاییدحرثتان را در این زمین زراعی وارد شوید به منظور حرث یا .. در هر زمانی که خواستید و یا در هر مکانی خواستید در این زمین وارد شوید ان ما شئتم اسم شرط است هم به معنای زمان به کار می رود و هم به معنای مکان در زمان روشن است در مکان بکار می رود مثل یا مریم ان ما لک هذا یعنی من این لک که اگر این ان ما را به معنی مکان بگیرم من ای محل شئتم شما از این حرث استفاده کنید از هر مکان که خواستید که اگر به معنای زمان بگیریم یعنی هر زمان خواستید خوب بعد دنبال آیه جهات اخلاقی و اسلامی است که امر به تقوا و توجه به خدای متعال است که نوعا در آیات کریمه هست
  حالا صحبت در این است از این آیه می توانیم استفاده کنیم جواز استمتاع از زن را از غیر مکان معروف یا نه؟ به اعتبار این که ان نا را مکان معنا کنیم یعنی از هر موضع بخواهید می توانید استفاده کنید.
 وسائل ج20 چاپ جدید کتاب نکاح باب 72 روایت محمد ابن احمدابن عیسی اشعری نقل کرده از محمد ابن خلاق که ازثقات است قال لی ابوالحسن (ع) یا حضرت موس ابن جعفر هستند یا حضرت رضا سلام الله علیه شاید بیشترراوی حضرت رضا باشند قال ای شی یقولون فی اتیان نساء فی اعجازهن حضرت سوال کردند که مردم در این باره چه می گویند جمع شدند با زنها در عجزهاشان یعنی خلف، پشت سرشان قلت انه بلغنی کان اهل المدینه لا یرون بها بعثا به من خبر رسیده که اهل مدینه می گویند اشکال ندارد فقال ان الیهود کان تقول اذا آت الرجل مرئه من خلفها خرج ولده کاحول یهود می گفتند که اگر مردی از پشت با زن جمع بشود فرزند او کلاج می شود فانزل الله عزوجل نسائکم حرث لکم فاتوا حرثکم ان ما شئتم من خلف او قدام خلافا لقوم یهود و لم یعن فی ادبارهن حضرت به حسب این روایت آیه را این جور معنا می کند یعنی مباشرت بازن در مکان معهود که خوب اقسامی دارد یهودیها می گفتند که اگر از پشت انجام شود فرزند او احول می شود پس مقصود خداوند متعال
 از این اطلاق به لحاظ مکان وطی نیست یعنی چه در قبل و چه در دبر بلکه اتیان در قبل است منتها از خلف البته با مکانیت می سازد تناسب آن این است که زراعت را هر جور می خواهید شان نزول این است که یهودیهانمی گذاشتند می گفتند حتما باید از قدام انجام شود اهل مدینه می گفتند اشکال ندارد که استشهاد آنها به این آیه بوده است حضرت با این روایت میگویند اهل مدینه اشتباه کردند که مراد این نیست که از دبر انجام شود بلکه وطی از هرطرف باشد اما در قبل مراد ان ما شئتم این است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo