< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله مرتضوی

96/02/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: هدي/ اعمال مني/پنجمين عمل/اعمال حج تمتع

در مسئله 15 چهار فرع بیان شده است:

فرع اول: قرض گرفتن حاجی برای خرید هدی تمتع

آیا واجب است که حاجی برای هدی تمتع، قرض بگیرد یا خیر؟ یعنی هدی وجود دارد اما فرد پول ندارد و قرض هم می تواند کند، حال این قرض گرفتن واجب است یا خیر؟

عبارت تحریر الوسیله در مقام بیان شرایط قرض است و اصل بحث را مطرح نکرده است.

در اینجا گفته شده که واجب است حاجی قرض کند و هدی را ذبح کند.

فرع دوم: فروش اضافه مخارج حج

اگر حاجی مقداری از مخارج سفر (اجناس همراه برده) اضافه آورده است، فروش اشیاء اضافه آمده واجب است یا خیر؟

در این فرض هم سیدنا الاستاذ می فرمایند این بیع واجب است.

فروع دیگری هم مطرح است مثلا آیا بر حاجی رفتن به سوی خرید گوسفند واجب است یا خیر؟ در جواب گفته شده واجب است.

همچنین اگر حاجی توان رفتن برای خرید هدی ندارد، آیا واجب است که نایب بگیرد یا خیر؟ در اینجا هم واجب است.

همچنین اگر حاجی در شهر خودش جنسی دارد که اگر فروخته شود، پول هدی جور می شود، آیا فروش آن واجب است یا خیر؟ در اینجا هم گفته شده که واجب است.

حال ما باید سر همه این وجوبات را پیدا کنیم.

ظاهرا دلیل بر وجوبات این موارد این است که این کارها، مقدمات واجب هستند. مثلا قرض، فروش، نائب گرفتن و... مقدمه وجوبیه هستند. چون مستفاد از آیه قرآن «فمن لم یجد...» ای است که موضوع صیام چیست؟

از این آیه استفاده می شود که صوم در حج، مثل تیمم بدل اضطراری است. همچنین روشن شده است که موضوع این حکم اضطراری اعم از عین و ثمن آن است. یعنی گرفتن روز در صورت نبود گوسفند و نبود پول گوسفند. و این معنا از سه چیز استفاده می شود:

اول: لم یجد به خاطر قرائن لم یقدر باشد. یعنی موضوع وجوب ذبح، تمکن است.

دوم: بخاطر مجاز در کلمه مراد عدم قدرت باشد. یعنی موضوع وجوب ذبح، عدم قدرت است.

سوم: صحیحه حریز دال بر این مطلب است. یعنی موضوع وجوب ذبح، عدم عین و ثمن است.

در هر سه مورد باید گفت موضوع به این برمی گردد که متمکن از ذبح، موضوع است. و کسی که می توان قرض بگیرد یا نائب بگیرد و... فرد متمکن از ذبح است و این کارها همه مقدمه وجودیه است و باید انجام شود.

این قانون کلی چند مشکل دارد، مثلا اگر کسی که نه پول دارد و نه...، آیا طلب قرض و هدیه واجب است یا خیر؟ که گفته شده واجب نیست.

و دیگر اینکه اگر حاجی لباس اضافی دارد و پول هم ندارد آیا فروش آن واجب است یا خیر؟ گفته شده واجب نیست.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo