موضوع: هدي/ اعمال مني/پنجمين عمل/اعمال حج تمتع

متون فقیه با تحریر اختلاف لفظی دارند.

این شرط حیوان کور و لنگ و ناقص و پیر را خارج کرده اند لکن همه این موارد از شرطیت تمامیت حیوان استفاده شده است اما سیدنا الاستاذ هر کدام از این موارد را یکی از شرایط قرار داده است و فرموده است شرط اول این است که سالم باشد و شرط دوم پیر نباشد و هکذا

حدائق: «الثالث: ان یکون تاما».[1]

مستند: «يجب في الهدي أن يكون تامّ الأعضاء خاليا عن العيب».[2]

دلیل بر این شرط:

دلیل بر این شرط فقط ادعای اجماعی است که علامه و مدارک و غیرهما کرده اند.

روایتی هم در سنن بیهقی[3] و مغنی[4] و سن ابن ماجه و داود ذکر شده است.

این روایت در کتب استدلالیه ما نیز اغلبا مانند مستند و سرائر و جواهر آمده است.

در این روایت این جمله آمده است: المریض البین مرضها

این جمله دلالتش بر شرطیت سلامت و عدم کفایت حیوان مریض دارد.

عنوان مریض می تواند خارج از نواقض باشد زیرا نواقض، عیوب ظاهری مانند کوری و لنگی است اما می تواند ظاهرش سالم باشد ولی مریض هم باشد.

لکن این روایت بخاطر ضعف سندی حجت نیست.

ظاهرا و الله العالم ما افاد سیدنا الاستاذ تمام است زیرا مشهور به این نبوی عمل کرده اند -مثل عمل مشهور به روایات قاعده میسور- بلکه اهم از عمل مشهور کلام ابن ادریس است زیرا ایشان خبری را محفوف به قرائن نباشد را حجت نمی داند ولو راوی آن زراره باشد کسی که خبر واحد امامی را حجت نمی داند به این روایت نبوی استناد کرده است لذا این موجب اطمینان به صدور روایت می شود.

عبارت سرائر: «و اما العیوب الهدی فضربان احدهما یمنع الاجزاء و الثاني يكره».[5]

الا اینکه این حدیث صراحت در هدی تمتع ندارد بلکه با یک اطلاق ضعیفی دلالت بر هدی تمتع دارد این اشکال در کتب ما ذکر نشده است لکن در مغنی متوجه این اشکال بوده اند زیرا در روایت کما فی سنن البیهقی اما الاضحی آمده است و اضحیه مقابل هدی می باشد لذا در باب 21 از ذبح روایاتی عیوب اضحیه را ذکر کرده است و هدی را استثناء می کند اگر چه در بعضی موارد بر هدی هم اضحیه اطلاق شده است لذا دلالت این حدیث بر هدی مبنی بر این است که بگوییم بر هدی واجب هم اضحیه اطلاق می شود.

مستند مي گويد: «لا تجزئ المريضة البيّن مرضها ، باتّفاق العلماء كما عن المنتهى ، لرواية البرّاء المنجبر ضعفها بما ذكر».[6]

ظاهرا و الله العالم ما افاد سیدنا الاستاذ تمام است.

شرط سوم: ما افاد سیدنا الاستاذ بقوله: «ان لایکون کبیرا جدا».[7]

می فرمایند شرط سوم این است که حیوان خیلی پیر نباشد.

دلیل: همان روایت نبوی که به آن اشاره شد جمله الکبیر الذی لانقی این گونه تفسیر شده است که حیوان آنقدر پیر شده است که دیگر حواسش پرت شده است در لغت نق به معنای مخ آمده است.

بعضی از مشایخ ما می فرمودند این نبوی حجت نیست(و عمل مشهور هم جابر نیست)لذا در هدی پیر بودن اشکال ندارد.