موضوع: ترک عمدی نماز طواف /نماز طواف/افعال عمره
کلام در صحت حج و بطلان حج درتارک صلوه طواف عن عمد بود.
کلام صاحب مدارک در علت صحت و بطلان حج به نحو زیر است.
علت صحت طواف و سعی، لصدق الاتیان بها است.
علت بطلان طواف و سعیّ لعدم الاتیان بالماموربه، گر چه طواف وسعی آمده، اما سعی وطواف ماموربه نیامده است.
حال بحث می شود که اتیان ماموربه شده است یا نه؟ اگر کلام جواهر درست باشد اتیان ماموربه نیامده است چون ایشان قائل به اشتراط هستند.(شرط صحت طواف اتیان نمازش بعد طواف است) لذا مرحوم نراقی فرموده است اولا اشتراط را باید ثابت کنید و بعد بگویید لعدم اتیان مامور به.
خلاصه اینکه اگر اشتراط ثابت باشد مامور به نیامده است اگر اشتراط ثابت نباشد مامور آمده است لذا مهم این است که دلیل بر اشتراط داریم یا نه؟
ظاهرا دلیل بر اشتراط داریم
اولا: اساسا معنای مرکبات ارتباطی علی ما هو الغالب مثل صلاة و حج همین است که صحت جزء اول متوقف بر جزء دوم و بالعکس است.
ثانیا: این اشتراط در خصوص حج به ملاحظه دو طائفه از روایات است.
طائفه اولی: اخبار بیانیه(بیان کیفیت حج) باب 2 از اقسام حج که ح 4 ازهمه بهتر است.
وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلِيِّ بْنِ السِّنْدِيِّ وَ الْعَبَّاسِ كُلِّهِمْ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص... فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ وَ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَلْفَ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ ثُمَّ عَادَ إِلَى الْحَجَرِ فَاسْتَلَمَهُ وَ قَدْ كَانَ اسْتَلَمَهُ فِي أَوَّلِ طَوَافِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَأَبْدَأُ بِمَا بَدَأَ اللَّهُ بِهِ وَ إِنَّ الْمُسْلِمِينَ كَانُوا يَظُنُّونَ أَنَّ السَّعْيَ بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ شَيْ‌ءٌ صَنَعَهُ الْمُشْرِكُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما ثُمَّ أَتَى الصَّفَا فَصَعِدَ عَلَيْهِ فَاسْتَقْبَلَ الرُّكْنَ الْيَمَانِيَّ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ دَعَا مِقْدَارَ مَا تُقْرَأُ سُورَةُ الْبَقَرَةِ مُتَرَسِّلًا ثُمَّ انْحَدَرَ إِلَى الْمَرْوَةِ فَوَقَفَ عَلَيْهَا كَمَا وَقَفَ عَلَى الصَّفَا حَتَّى فَرَغَ مِنْ سَعْيِهِ...
وسائل الشيعة، ج‌11، ص: 214
عطف کردن با(ثم) دلالت بر ترتیب بین طواف و نماز وسعی و تقصیر و... دارد.
این که این ترتیب شرط صحت سابق ولاحق باشد از طائفه دوم استفاده می شود.
طائفه دوم: روایاتیکه مفادش این بود که اگر در اثناء سعی(بعد شوط سوم) یادش آمد که طواف نیامده است که اقوال و ادله آن گذشت. که مهم ادله می گفت: همان نقطه که یادش آمد، برود طواف را انجام دهد وبرگردد از همان نقطه معلومه سعی را ادامه دهد.
علت صحت آن سه شوط چه بود؟ چون فراموش کرده است و ترتیب بین اعمال شرط ذکری است. ترتیب در صورت نسیان، از شرطیت ساقط می شود.
چرا از نقطه ذُکر باطل باشد؟ قطع عمل واجب که جائز نیست به چه علت قطع عمل واجب است؟ چون اگر قطع نکند و اتیان شوط دیگر کند، آن شوط باطل است چون تقدم طواف بر شوط چهارم، شرط است و بخاطر تحصیل شرط، واجب است که سعی را قطع کند.
تقدم صلوه بر سعی شرط صحت سعی است.پس لا ینبغی التامل که این حج باطل است. و لا ینبغی التامل که سعی موضوعیت ندارد و فرقی بین بطلان سعی و طواف نمی باشد.
پس طائفه دوم هم ترتیب را می گوید و هم اشتراط را.
نظر استاد: ما افاده صاحب جواهر لعدم الدلیل علی الاشتراط نا تمام است.و کلام صاحب مدارک که عدم اتیان ماموربه است تمام است و اقرب الی الواقع است.