درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
کتاب الحج
94/01/19
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
افعال عمره/ طواف/شرط چهارم/ ختان/ شرطیت ختان برای صبی/ثمره
اقوال
مطلب سوم ادله اقوال و ثمره آنها بود.
سیدنا الاستاذ در رابطه با ثمره قول خود می فرمایند:
فلو أحرم بإحرام الحج حرم عليه النساء على الأحوط، و تحل بطواف النساء مختونا أو الاستنابة له للطواف.[1]
صاحب جواهر هم به این مطلب اشاره کرده اند:
بل قد يظهر من المصنف و غيره عدم اعتباره في الصبي، قيل للأصل بعد عدم توجه النهي اليه، و حينئذ فإن أحرم و طاف أغلف لم تحرم النساء عليه بعد البلوغ.[2]
در این دو عبارت و لو به زمینه خارج این امور دیده می شود:
1-طواف اطفال مشروط به ختان است.
2-طواف طفل غیر مختون یا مطلق غیر مختون باطل است.
همانطور که در متن دو بزرگوار دیده می شود هر دو قائل به بطلان طواف هستند لکن بین سیدنا الاستاذ و صاحب جواهر در این مطلب اختلاف است که سیدنا الاستاد قائل به وجوب طواف نساء بر طفل هستند لکن صاحب جواهر قائل به عدم وجوب طواف نساء می باشند.(ظاهرا مرحوم صاحب جواهر قائل به وجوب ختان در صبی نیست کما یظهر من العبارة المنقولة)
سر این اختلاف آن مطلبی است که در مساله یک از طواف بیان کردیم که نظرات فقهاء در رابطه با کسی که تمکن از انجام طواف عمره ندارد مختلف می باشد مرحوم شهید می فرمود که به قصد اعراض از عمل از احرام خارج می شود لکن جماعتی دیگر مثل صاحب جواهر قائل بودند که به محض عدم تمکن از احرام خارج می شود و جماعتی دیگر قائل بودند که باید رجوع به حج افراد کند و بقیه اعمالش را انجام دهد و در سال آینده هم حج را به جا آورد.
صاحب جواهر در این رابطه فرمودند:
ثم إن الظاهر عدم الاحتياج الى المحلل بعد فساد النسك بتعمد ترك الطواف المعتبر فيه، ضرورة بطلان الإحرام الذي هو جزء من النسك ببطلانه، مضافا الى خلو أخبار البيان عنه. [3]
با توجه به این مطلب از آنجا که مبنای صاحب جواهر در صورت تعذر طواف و لو عمدا این بود که شخص به محض تعذر، از احرام خارج می شود، در ما نحن فیه هم قائل است که چون شخص به خاطر ختان متعذر از طواف است، از احرام خارج می شود و در نتیجه نیاز به طواف نساء ندارد.
اما سیدنا الاستاذ در آنجا مبنای عدول را قبول داشت و قائل بود که شخص از احرام خارج نمی شود لذا بنابر این مبناست که در ما نحن فیه هم به خاطر عدم خروج شخص از احرام، قائل به وجوب طواف نساء می باشند.
مطلب چهارم: مختون مادرزادی
به این مطلب سیدنا الاستاذ با عبارت ذیل اشاره می کنند:
و لو تولد الطفل مختونا صح طوافه. [4]
اگر شخصی مختون به دنیا بیاید، طواف او صحیح است زیرا آنچه که باطل است، طواف اغلف است و این شخص اغلف نمی باشد.
و همچنین اگر شخصی اغلف به دنیا بیاید و بعد ختنه شود و بعد از مدتی دوباره، غلاف بروید، طواف این شخص باطل است زیرا موضوع بطلان طواف، اغلف است و این شخص هم اغلف است که در نتیجه طواف او باطل می باشد.
مطلب سوم ادله اقوال و ثمره آنها بود.
سیدنا الاستاذ در رابطه با ثمره قول خود می فرمایند:
فلو أحرم بإحرام الحج حرم عليه النساء على الأحوط، و تحل بطواف النساء مختونا أو الاستنابة له للطواف.[1]
صاحب جواهر هم به این مطلب اشاره کرده اند:
بل قد يظهر من المصنف و غيره عدم اعتباره في الصبي، قيل للأصل بعد عدم توجه النهي اليه، و حينئذ فإن أحرم و طاف أغلف لم تحرم النساء عليه بعد البلوغ.[2]
در این دو عبارت و لو به زمینه خارج این امور دیده می شود:
1-طواف اطفال مشروط به ختان است.
2-طواف طفل غیر مختون یا مطلق غیر مختون باطل است.
همانطور که در متن دو بزرگوار دیده می شود هر دو قائل به بطلان طواف هستند لکن بین سیدنا الاستاذ و صاحب جواهر در این مطلب اختلاف است که سیدنا الاستاد قائل به وجوب طواف نساء بر طفل هستند لکن صاحب جواهر قائل به عدم وجوب طواف نساء می باشند.(ظاهرا مرحوم صاحب جواهر قائل به وجوب ختان در صبی نیست کما یظهر من العبارة المنقولة)
سر این اختلاف آن مطلبی است که در مساله یک از طواف بیان کردیم که نظرات فقهاء در رابطه با کسی که تمکن از انجام طواف عمره ندارد مختلف می باشد مرحوم شهید می فرمود که به قصد اعراض از عمل از احرام خارج می شود لکن جماعتی دیگر مثل صاحب جواهر قائل بودند که به محض عدم تمکن از احرام خارج می شود و جماعتی دیگر قائل بودند که باید رجوع به حج افراد کند و بقیه اعمالش را انجام دهد و در سال آینده هم حج را به جا آورد.
صاحب جواهر در این رابطه فرمودند:
ثم إن الظاهر عدم الاحتياج الى المحلل بعد فساد النسك بتعمد ترك الطواف المعتبر فيه، ضرورة بطلان الإحرام الذي هو جزء من النسك ببطلانه، مضافا الى خلو أخبار البيان عنه. [3]
با توجه به این مطلب از آنجا که مبنای صاحب جواهر در صورت تعذر طواف و لو عمدا این بود که شخص به محض تعذر، از احرام خارج می شود، در ما نحن فیه هم قائل است که چون شخص به خاطر ختان متعذر از طواف است، از احرام خارج می شود و در نتیجه نیاز به طواف نساء ندارد.
اما سیدنا الاستاذ در آنجا مبنای عدول را قبول داشت و قائل بود که شخص از احرام خارج نمی شود لذا بنابر این مبناست که در ما نحن فیه هم به خاطر عدم خروج شخص از احرام، قائل به وجوب طواف نساء می باشند.
مطلب چهارم: مختون مادرزادی
به این مطلب سیدنا الاستاذ با عبارت ذیل اشاره می کنند:
و لو تولد الطفل مختونا صح طوافه. [4]
اگر شخصی مختون به دنیا بیاید، طواف او صحیح است زیرا آنچه که باطل است، طواف اغلف است و این شخص اغلف نمی باشد.
و همچنین اگر شخصی اغلف به دنیا بیاید و بعد ختنه شود و بعد از مدتی دوباره، غلاف بروید، طواف این شخص باطل است زیرا موضوع بطلان طواف، اغلف است و این شخص هم اغلف است که در نتیجه طواف او باطل می باشد.
