درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
کتاب الحج
93/12/27
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
افعال عمره/ طواف/طهارت لباس و بدن/ علم به نجاست بعد از طواف
مسألة 6 لو نسي الطهارة و تذكر بعد الطواف أو في أثنائه فالأحوط الإعادة.[1]
اگر فردي لباس يا بدنش نجس شده بود، اما فراموش كرده و طواف كرده و بعد از طواف فهميده است حکم طوافش چیست؟
نظريه اول: بعضي مثل شهيد مي گويند، طواف باطل است و بايد طواف اعاده شود. در عبارت شهيد، نسيان عطف به علم شده است. و بعضي هم مي گويند، بنا بر احتياط واجب طواف باطل است و بايد طواف اعاده شود. مثل امام خميني و مرحوم گلپايگاني.
دلايل اين قول:
1. حديث نبوي كه مي گويد «الطواف بالبيت صلاة». همانطور كه نماز با نجاست فراموش شده باطل است، طواف هم با نجاست فراموش شده باطل است.
2. قياس طواف به نماز. همانطور كه نماز با نجاست فراموش شده باطل است، همچنين طواف با نجاست فراموش شده باطل است.
3. ما دليلي بر صحت بر چنين طواف نداريم. چون شرط طهارت از بين رفته و به تبع مشروط هم از بين رفته است.[2]
اين ادله سه گانه كافي نيست، چون حديث كه قبلا رد شد و قياس هم در مذهب ما وجود ندارد و دليل سوم مصادره به مطلوب است، چون چه كسي گفته در حالت فراموشي، طهارت از خبث شرط است تا بعد بگوییم المشروط عدم عند عدم شرطه؟
نظريه دوم: علامه و جماعتي: طواف صحيح است و نياز به اعاده نيست.
دلايل اين قول:
1. دلايل به بطلان نا تمام است.
2. حديث 1 كه روايت يونس بن يعقوب بود، به دو بيان مي گويد كه طواف صحيح است:
بيان اول: در حديث آماده تطهير كن و بعد از همانجا طواف را ادامه بده و اين يعني كه نجاست معلومه شرط طواف است نه نجاست فراموش شده و در مانحن فيه موقع طواف علم به نجاست نداشته است.
بيان دوم: تمسك به اطلاق: در تمسك به اطلاق مناقشه است، چون اين روايت شامل جهل مي شود و معلوم نيست شامل نسيان شود، اما اين ضرر نمي رساند.
3. همانطور كه در جهل، همه مي گويند طواف صحيح است در نسيان هم همينطور است و خطابي به او تعلق نمي گيرد و طواف صحيح است.
پس ظاهرا آنچه كه سیدنا الاستاذ فرموده اند كه مانع نجاست مطلق است، صحيح نمي باشد بلکه مانع نجاست معلومه است.
مسألة 6 لو نسي الطهارة و تذكر بعد الطواف أو في أثنائه فالأحوط الإعادة.[1]
اگر فردي لباس يا بدنش نجس شده بود، اما فراموش كرده و طواف كرده و بعد از طواف فهميده است حکم طوافش چیست؟
نظريه اول: بعضي مثل شهيد مي گويند، طواف باطل است و بايد طواف اعاده شود. در عبارت شهيد، نسيان عطف به علم شده است. و بعضي هم مي گويند، بنا بر احتياط واجب طواف باطل است و بايد طواف اعاده شود. مثل امام خميني و مرحوم گلپايگاني.
دلايل اين قول:
1. حديث نبوي كه مي گويد «الطواف بالبيت صلاة». همانطور كه نماز با نجاست فراموش شده باطل است، طواف هم با نجاست فراموش شده باطل است.
2. قياس طواف به نماز. همانطور كه نماز با نجاست فراموش شده باطل است، همچنين طواف با نجاست فراموش شده باطل است.
3. ما دليلي بر صحت بر چنين طواف نداريم. چون شرط طهارت از بين رفته و به تبع مشروط هم از بين رفته است.[2]
اين ادله سه گانه كافي نيست، چون حديث كه قبلا رد شد و قياس هم در مذهب ما وجود ندارد و دليل سوم مصادره به مطلوب است، چون چه كسي گفته در حالت فراموشي، طهارت از خبث شرط است تا بعد بگوییم المشروط عدم عند عدم شرطه؟
نظريه دوم: علامه و جماعتي: طواف صحيح است و نياز به اعاده نيست.
دلايل اين قول:
1. دلايل به بطلان نا تمام است.
2. حديث 1 كه روايت يونس بن يعقوب بود، به دو بيان مي گويد كه طواف صحيح است:
بيان اول: در حديث آماده تطهير كن و بعد از همانجا طواف را ادامه بده و اين يعني كه نجاست معلومه شرط طواف است نه نجاست فراموش شده و در مانحن فيه موقع طواف علم به نجاست نداشته است.
بيان دوم: تمسك به اطلاق: در تمسك به اطلاق مناقشه است، چون اين روايت شامل جهل مي شود و معلوم نيست شامل نسيان شود، اما اين ضرر نمي رساند.
3. همانطور كه در جهل، همه مي گويند طواف صحيح است در نسيان هم همينطور است و خطابي به او تعلق نمي گيرد و طواف صحيح است.
پس ظاهرا آنچه كه سیدنا الاستاذ فرموده اند كه مانع نجاست مطلق است، صحيح نمي باشد بلکه مانع نجاست معلومه است.
