موضوع: محرمات احرام/زینت کردن/ استعمال حنا
نتیجه ما ذکرنا این شد که صحیحه ابن سنان اگر دلالت بر احتیاج به حنا بخاطر مداوا دارد دلالت بر جواز استعمال حناء ندارد؛ انما الکلام علی مسلک مرحوم نراقی است که می فرمایند این جمله «یمس الحناء»یک حکم مستقل است و ارتباطی به کلمه بعد که یداوا باشد ندارد، علی فرض اینکه این گفته صحیح باشد باید دید که آیا مثبت جواز استعمال حناء برای زینت می باشد و یا خیر؟ مرحوم نراقی می فرمایند می شود تمسکا للاطلاق.
و لکن ظاهرا و الله العالم این صحیحه نمی تواند چنین حکمی را ثابت نماید چه اینکه علی فرض الاطلاق امام (ع) در مقام بیان مس حناء للزینه نبوده است و اگر چنین شد دیگر استدلال به این روایت برای اثبات جواز استعمال حناء برای زینت نا تمام است.
بر فرض که شک کنیم که آیا امام در مقام بیان بوده است و یا خیر عند الشک روایت مجمل شده و تمسک به اطلاق نمی شود.
به نظر ما امام (ع) در مقام بیان نبوده است و لا اقل اجمال دارد:
اینکه امام در مقام بیان نبوده اند با توجه به سه جهت این امر واضح می شود.
جهت اول: در حنا دو خصوصیت وجود دارد که هر کدام از محرمات احرام می باشد:
وجود طیب در حنا
تزیین بوسیله حنا
جهت دوم: نوعا در باب حرمت طیب از کلمه مس استفاده شده است و موارد اکل و استشمام بسیار کم می باشد اما در باب زینت اکثرا در روایات از کلمه مس استفاده نشده است.
جهت سوم: در چهار روایت «و ما هو بطیب» آمده است اما در هیچ موردی در مقابلش زینت قرار نگرفته است.
در همه این روایات(ح 2 باب 23 در باب حنا، ح 2 از باب 26 در باب اترج، ح 5 از باب 18 از ابواب حلق در باب طیب) امام علیه السلام در مقام بیان این است که هر بوی خوشی طیب نیست در نتیجه در هیچ یک از این روایات در مقابل زینت نیامده است بلکه در مقابل بوی خوش آمده است و با زینت بودن کاری ندارد.
با توجه به مطالبی که بیان شد بر فرض اینکه لیمسه جمله مستقله ای باشد نظری به جهت زینت بودن حنا نداشته است یا اگر در مقام بیان زینت بوده است در مقام بیان خصوصیات زینت نبوده است زیرا جهت طیب در حنا قوی است و کلمه مس در باب طیب وارد شده است و به قرینه مقابله لذا جای تمسک به اطلاق نمی باشد.
اگر کسی این قرائن ثلاثه را قبول نکند حداقل این قرائن باعث اجمال روایت می شود.
خلاصه اینکه یا اطلاق نداریم و یا اطلاقی که در مقام بیان باشد وجود ندارد و تمسک به اصل هم صحیح نخواهد بود و ما افاد سیدنا الاستاذ بحرمت حنا برای زینت تمام است.
حکم کفاره استعمال حنا
استعمال حنا کفاره ندارد کما هو المختار زیرا شک در وضع کفاره داریم و اصل عدم کفاره می باشد و تمسک به و ح 5 از باب 8 (تلازم بین حرمت و کفاره با استفاده از حدیث جرحت من حجک)برای ثبوت کفاره قبلا اشکالش بیان شد.
استعمال حنا قبل از احرام
اگر قبل از احرام از حنا استفاده کند و می داند که اثر زینتی آن تا زمان احرام باقی می ماند چه حکمی دارد.
جماعتی از محققین مانند صاحب جواهر قائل به حرمت شده اند و جماعتی قائل به عدم حرمت شده اند و جماعتی از محققین بین الوان و غیر الوان تفصیل داده اند.
منشا اختلاف
این اختلاف از اینجا بوجود آمده است که ادله ای که می گویند حنا زینت است آیا معنای مصدری را می گوید یا اسم مصدری را می گوید به عبارت دیگر احداث این زینت در حال حرام است یا کون المحرم مزین بالحنا حرام است اگر معنای مصدری حرام باشد احداث این زینت حرام است و طبعا حنا کردن قبل از احرام اشکال ندارد و اگر معنای اسم مصدری حرام باشد در حال احرام این محرم مزین به حنا شده است و مرتکب حرام شده است.
دلیل بر حرمت طبعا باید روایت محمد بن فضیل باشد زیرا اینکه سائل سوال می کند من می خواهم قبل از احرام حنا استفاده کنم اطلاق دارد و غالبا اثر آن تا زمان احرام باقی می ماند و امام فرموده اند اشکال ندارد و قبلا گفتیم این روایت دو اشکال سندی دارد و چهار اشکال دلالی دارد.