< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

92/11/23

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: محرمات احرام/قتل هوام جسد/ حکم غیر قمله
مرحله دوم: حکم بقیه حشرات مانند پشه و مگس و کک
طبعا این حشرات خصوصا حشراتی که در بدن انسان تولید می شوند نیز دارای احکام چهار گانه می باشند:
1-حکم قتل این حشرات
2-حکم نقل این حشرات
3-حکم اسقاط این حشرات
4-حکم کفاره این حشرات
مهم از این مباحث حکم قتل می باشد زیرا نقل قطعا جایز است و بقیه مباحث هم از ما ذکرنا روشن شده است

اما القتل:
نسبت به قتل چهار نظریه می باشد.
نظریه اولی: حرمت قتل مطلقا چه در حرم و چه در غیر حرم و چه موذی و چه غیر موذی کما حکی عن الشیخ فی النهایة و صاحب المدارک و سیدنا الاستاذ.
نظریه دوم: جواز قتل إما مع الکراهة و إما بدون الکراهة کما عن الشهید فی المسالک و السید فی الرایاض و النراقی فی المستند و الاردبیلی فی المجمع و العلامه فی القواعد و المحقق فی بعض کتبه.
نظریه سوم: حرمت قتل در حرم و جواز در خارج حرم کما عن ابن سعید فی الجامع و القاضی فی المهذب و ابن زهره فی الغنیة.
عبارت مهذب:
و قتل البراغيث، و البق، و ما أشبه ذلك إذا كان في الحرم، فان كان في غيره جاز له ذلك[1].

نظریه چهارم: حرمت قتل غیر موذی و جواز قتل موذی کما یظهر من الجواهر[2]
بررسی اقوال:
بررسی نظریه چهارم:
اگر تحمل این حشرات موجب ضرر یا حرجی باشد و راه منحصر به قتل باشد، قتل جایز است بخاطر قاعده لاضرر و لا حرج و نیاز به روایت خاص نداریم و این حکم اختصاص به صاحب ههم جواهر ندارد.
اما اگر مجرد اذیت باشد و به حد حرج و ضرر نرسد طبعا قاعده لاضرر و لا حرج جاری نیست و اگر صاحب جواهر این فرض را هم اراده کرده است طبعا دلیلش این دو روایت می باشد:
محمد بن إدريس في ( آخر السرائر ) نقلا من ( نوادر أحمد بن محمد بن أبي نصر البزنطي ) عن جميل قال : سألت أبا عبدالله ( عليه السلام ) عن المحرم يقتل البقة والبراغيث إذا أذاه ؟ قال : نعم ورواه الكليني كما يأتي.[3]
جماعتی از محققین مانند مرحوم صاحب جواهر و خوانساری و نائینی علی ما نسب الیه از این روایت تعبیر به صحیحه شده است.
و فیه:
طریق مجهول می باشد زیرا طریق ابن ادریس به نوادر بزنطی مجهول می باشد چه طریق مرحوم شیخ صحیح باشد یا نه.
وعن عدة من أصحابنا، عن سهل بن زياد، عن أحمد بن محمد بن أبي نصر، عن مثنى بن عبد السلام، عن زرراة، عن أحدهما ( عليهما السلام ) قال : سألته عن المحرم يقتل البقة والبرغوث إذا رآه؟ قال : نعم.ورواه ابن إدريس في ( آخر السرائر ) كما مر.[4]
و فیه:
اولا: این روایت ضعف سندی دارد لجهات متعددة منها لمکان سهل بن زیاد
ثانیا: این روایت ضعف دلالی دارد زیرا در مصدر این حدیث که کافی باشد کلمه «رآه» نیامده است بلکه کلمه «اراده» ذکر شده است.
در نتیجه حرمت در صورتی که موجب ضرر و حرج نشود ناتمام است.
بررسی قول اول: -حرمت قتل- سیاتی انشاء الله

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo