موضوع: محرمات احرام/کفاره طیب

 در جلسه قبل اشاره شد که نسبت به کفاره طیب سه طائفه از روایات وجود دارد، طائفه سوم بخاطر مرسله بودن از محل بحث خارج شد اما نسبت به طائفه اول و دوم برای جمع بین دو طائفه اقلا چهار طریق بیان شده است.

 گفتیم با توجه به اینکه کسی از فقها به طائفه دوم عمل نکرده است نیاز به این طرق نیست و ثانیا این طرق اربعه اگر چه تعارض را بر می دارد اما مشکله را حل نمی کند زیرا در مواردی که طبق جمع باید صدقه پرداخت شود هیچ کسی از فقهاء قائل به وجوب صدقه نشده است و خلاف اتفاق است.

 بهترین وجه این است که بگوییم با توجه به قرائن سبعه در روایات طائفه دوم، مراد امام علیه السلام استحباب صدقه می باشد.

 اما القرائن

 برسی سند این روایت:

 این روایت که از روایات طائفه دوم است که در جلسه قبل به آن اشاره نشد به طریق مرحوم کلینی ضعیف است لمکان سهل بن زیاد کما اینکه به طریق مرحوم شیخ نیز قابل تامل است زیرا مراد از درست واسطی، درست بن ابی المنصور است در رجال توثیق نشده است بعضی می گویند ثقه است زیرا درست بن ابی المنصور در کامل الزیارت واقع شده است و می گویند وی از مشایخ طاطاری است و جناب شیخ طوسی فرموده است همه مشایخ طاطاری ثقه می باشند، صغری اگر چه تام است اما کبری محل بحث می باشد.

 اما این حدیث به طریق مرحوم صدوق صحیح است در نتیجه با ح 8 از باب 18 و ح 11 از باب 18 در طائفه دوم سه روایت صحیحه داریم.

 و اما قرینه موجود در این روایت بر استحباب:

 در این روایت حضرت فرمودند« وَ لِمَا دَخَلَ عَلَيْكَ فِي إِحْرَامِكَ مِمَّا لَا تَعْلَمُ» یعنی این صدقه برای اکل این طعام و هر چیزی است که ممکن است در حال احرام مرتکب شده ای در حالیکه هیچ کسی قائل نشده است برای امر مشکوک واجب است صدقه داده شد لذا این قرینه می شود که مراد حضرت استحاب صدقه می باشد.

 2-اتفاق فقهاء بر عدم وجوب صدقه اجازه نمی دهد که این روایات ظهور در وجوب پیدا کند.

 3-وجوب صدقه حتی در موارد جهل نسیان-که در بعضی از روایات طائفه دوم وجود داشت- مخالف اطلاق روایاتی است که می فرمایند ارتکاب محرمات در حال جهل و نسیان کفاره ندارد لذا یا باید از این اطلاق دست برداشت و یا بگوییم مراد حضرت استحباب صدقه بوده است.

 4-مفاد ح 8 از باب 4 نشان می دهد که بحث در کفاره مستحبی است.

 و عن الحسين بن محمد ، عن معلى بن محمد ، عن الحسن بن علي ، عن أبان بن عثمان ، عن الحسن بن زياد ، عن أبي عبدالله ( عليه السلام ) قال : قلت له : الاشنان فيه الطيب أغسل به يدي وأنا محرم ؟ فقال : إذا أردتم الاحرام فانظروا مزاودكم فاعزلوا الذي لا تحتاجون إليه ، وقال : تصدق بشيء كفارة للاشنان الذي غسلت به يدك.

 أقول : حمله بعض الاصحاب على الضرورة إلى الطيب ، وكذا الذي قبله ، وقد تقدم ما يوافق معناهما في تروك الاحرام ، ويحتمل الحمل على عدم العلم. [1]

 در این روایت حضرت فرمودند لباسهای خود را قبل از احرام بررسی کنید که در آن چیزی نباشد که بعدا اشتباها مرتکب آن شوید و این بیان حضرت قرینه می شود که راوی هم اشتباها دستش را با چیزی که اشنان در آن بوده است شسته است و گفتیم که در صورت جهل و نسیان کفاره ثابت نیست لذا باید کفاره در این روایت را حمل بر استحباب کرد.

 5-شاید در اغلب روایات (چهار روایت از هفت روایت) جمله«فمن ابتلی بذلک فلیتصدق» آمده است و کلمه ابتلی حد اقل شصت درصد ظهور در این دارد که این کار ناخودآگاه صورت گرفته است و واضح است که در غیر صورت عمد، کفاره واجب نیست.