موضوع: غایت تفریق

 نتیجه بحث جلسه گذشته این شد که سه طائفه از مرکز نزاع خارج هستند 1- یوم النفر که در ح 14 ذکر شده بود 2- وصول به مکه که در ح 2 از باب 4 ذکر شده بود 3- یوم الاحلال که در ح 2 از باب 4 ذکر شده است،

 یوم النفر از مرکز نزاع خارج است بخاطر اینکه به تنهایی در روایات نیامده است و صول به مکه و یوم الاحلال از مرکز نزاع خارج هستند بخاطر اینکه مستند آنها سندا ضعیف می باشد.

 در نتیجه سه طائفه باقی می ماند:

 طائفه اول: غایت مکان خطیئه به ضمیمه قضای مناسک است.

 طائفه دوم: غایت قضای مناسک به تنهایی است.

 طائفه سوم: غایت بلوغ هدی و قربانی است.

 در این بحث مهم این است که آیا این روایات تعارض بالتباین دارند یا تعارض بالعموم و خصوص دارند(البته قبل از انقلاب نسبت).

 احتمال قوی این است که تعارض بین این سه طائفه به نحو عموم و خصوص مطلق می باشد و احتیاج به انقلاب نسبت ندارد.

 بیان ذلک:

 تارة ملاحظه نسبت بین طائفه اولی و ثانیه می شود و اخری ملاحظه نسبت بین اولی و ثالثه می شود و ثالثة ملاحظه نسبت بین ثانیه و ثالثه می شود.

 نسبت بین طائف اولی و ثانیه

 اما علت اینکه نسبت طائفه اولی و ثانیه عموم و خصوص مطلق است این است که طائفه اولی اختصاص به جماع قبل از منی دارد به این دلیل که مستفاد از این روایات کما ذکرنا بالامس غایت مرکبه می باشد یعنی هم قضای مناسک شده باشد و هم به مکان خطیئه رسیده باشد در نتیجه هر جا که یکی از این دو محقق نشده باشند غایت محقق نشده است حال اگر فرض شود که محل خطیئه بین مکه و عرفات بوده است یا بین مکه و منی بوده است در این فروض قطعا غایت مرکبه حاصل می شود وقتی که اعمال را تمام می کند وقتی که بر می گردد و به مکان خطیئه می رسد هر دو غایت محقق شده است نتیجه اینکه اگر محل خطیئه قبل از منی باشد هر دو غایت ممکن است محقق شوند.

 اما اگر محل خطیئه در عرفات یا بین عرفات و مشعر یا در خود مشعر صورت گرفته باشد و بطور کلی اگر خطیئه بعد از منی صورت گرفته باشد حال این فرد بعد از وقوف به عرفه وقتی که به مشعر می آید به مکان خطیئه می رسد اما هنوز قضای مناسک محقق نشده است.

 ان قلت: با رسیدن به مشعر غایت اول که رسیدن به مکان خطیئه باشد محقق شده است و غایت دیگر بعد از اعمال منی محقق خواهد شد پس این طائفه جماع بعد از منی را نیز شامل می شود.

 قلت: وصول به مکان خطیئه باید بعد از قضای مناسک باشد زیرا در تمام روایات رسیدن به مکان خطیئه بعد از قضای مناسک آمده است پس اگر مکان خطیئه بعد از منی باشد رسیدن به مکان خطیئه قبل از قضای مناسک صورت گرفته و معتبر نمی باشد پس طائفه اول جماع بعد از منی را شامل نمی شود.

 نتیجه اینکه فرض دوم از تحت طائفه اول خارج است در نتیجه مفاد طائفه اولی اختصاص به جماع قبل از منی دارد.

 اما طائفه دوم قضای مناسک فقط- دو فرض دارد یکی قبل از منی و دیگری بعد از منی در هر دو صورت قضای مناسک فرض دارد زیرا مکان خطیئه هیج خصوصیت ندارد یعنی ولو مکان خطیئه بعد از منی باشد اگر چه هنوز اعمال تمام نشده ولی چون مکان خطیئه خصوصیتی ندارد اجتماع جایز نیست تا به منی بیاید و اعمال را تمام کند تا اجتماع جایز شود و همچنین فرقی نمی کند در حج ادائی باشد یا در حج قضائی باشد پس طائفه دوم اعم از خطئیه قبل از منی و بعد از منی می باشد و اطلاق دارد.

 با این توضیح نسبت بین طائفه اولی و ثانیه عموم و خصوص مطلق می باشد نه تباین که استادنا المحقق رحمة الله علیه فرموده است.

 اما نسبت بین طائفه اولی و ثالثه:

 مفاد طائفه اولی که مشخص شد و اما مفاد طائفه ثالثه این است که با قربانی غایت محقق شده است چه خطیئه قبل از منی صورت گرفته باشد یا بعد از منی صورت گرفته باشد و واضح است که نسبت بین طائفه طائفه اولی و ثالثه عموم و خصوص مطلق می باشد.

 با توجه به این نسبت باید خاص بر عام مقدم شود اگر محل خطئیه قبل از منی می باشد غایت دو امر است یکی قضای مناسک و دیگری رسیدن به مکان خطیئه و اگر محل خطیئه در منی باشد غایت فقط نحر می باشد که خود دو فرد دارد نحری که حادثه قبل از منی بوده است و نحری که حادثه بعد از منی بوده است و این طائفه می گوید در هر دو فرض غایت نحر(قضای مناسک ) است اما طائفه اول می گوید نحر به تنهایی غایت نیست قهرا طائفه اولی اطلاق طائفه سوم را مقید می سازد بلکه می گوید نحر با وصول به محل خطیئه غایت است اگر خطیئه قبل از منی بوده است در نتیجه طائفه سوم فقط فرضی را شامل می شود که خطیئه بعد از منی صورت گرفته باشد و نسبت به بعد از منی طائفه اولی تعارضی ندارد زیرا طائفه اولی شامل بعد از منی نمی شود در نتیجه اشکال آقای خوئی به صاحب جواهر که طائفه سوم مورد نخواهد داشت، وارد نیست بلکه طائفه ثالثه بعد از منی را بدون معارض شامل می شود.

 نتیجه بحث: اگر خطیئه قبل از منی صورت گرفته است غایت محل خطئیه و قضای مناسک می باشد و اگر بعد از منی صورت گرفته است غایت بلوغ مکان خطئیه نیست بلکه غایت نحر است.

 بقی الکلام نسبت بین طائفه ثانیه و ثالثه

 این دو طائفه تعارض ندارند زیرا طائفه ثالثه حکومت بر طائفه ثانیه دارد زیرا طائفه ثالثه می گوید غایت قضای مناسک می باشد و طائفه ثانیه می گوید قضای مناسک به نحر می باشد و با نحر قضای مناسک صورت گرفته است.