< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

91/11/02

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: لباس احرام زنان
 «مسألة 22 لا يجب على النساء لبس ثوبي الإحرام‌، فيجوز لهن الإحرام في ثوبهن المخيط»
 در این مساله به دو مطلب اشاره شده است
 مطلب اول:
 لزوم رداء و ازار برای زنها و عدم لزوم
 در این مطلب دو نظریه است:
 قول اول: بر زنهای هم پوشیدن رداء و ازار واجب است و فرقی بین زن و مرد نیست الا اینکه زنها می توانند لباس دیگری هم را بپوشند کما اشار الیه الجواهر ج 18 ص 245 حیث قال« ثم إن الظاهر عدم وجوب لبس ثوبين لخصوص الإحرام للامرأة تحت ثيابها و إن احتمله بعض الأفاضل، بل جعله أحوط»
 قول دوم: عدم وجوب پوشیدن رداء و ازار بر زنها کما عن سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه
 دلیل قول اول:
 دلیل اول: تمسک به اطلاقات و عمومات روایات مانند روایاتی که می فرمایند البس ثوبیک این روایات اطلاق دارند یعنی همانطور که پوشیدن رداء و ازار بر مردها واجب است بر زنها هم واجب است و با وجود دلیل نوبت به اصل نمی رسد.
 دلیل دوم: تمسک به دو طائفه از روایات
 طائفه اولی: روایات باب 33 از ابواب احرام
 منها: وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 366 باب 33 ح 2«قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْمُحْرِمَةِ أَيَّ شَيْ‌ءٍ تَلْبَسُ مِنَ الثِّيَابِ قَالَ تَلْبَسُ الثِّيَابَ كُلَّهَا إِلَّا الْمَصْبُوغَةَ بِالزَّعْفَرَانِ‌ وَ الْوَرْسِ- وَ لَا تَلْبَسُ الْقُفَّازَيْنِ الْحَدِيث»
 منها: المصدر ص 367 ح 3«عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ مَا يَحِلُّ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَلْبَسَ وَ هِيَ مُحْرِمَةٌ فَقَالَ الثِّيَابُ كُلُّهَا مَا خَلَا الْقُفَّازَيْنِ وَ الْبُرْقُعَ وَ الْحَرِير»‌
 طائفه دوم: روایات باب 48 از ابواب احرام
 منها: المصدر ص: 400 باب 48 ح 2 «قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْحَائِضِ تُرِيدُ الْإِحْرَامَ قَالَ تَغْتَسِلُ وَ تَسْتَثْفِرُ وَ تَحْتَشِي بِالْكُرْسُفِ وَ تَلْبَسُ‌ ثَوْباً دُونَ ثِيَابِ إِحْرَامِهَا»
 مراد از ثباب احرام همان رداء و ازار می باشد البته پوشیدن لباس دیگری غیر لباس احرام برای زن مانعی ندارد.
 منها: المصدر ص 400 ح 3«عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سُئِلَ عَنِ امْرَأَةٍ حَاضَتْ وَ هِيَ تُرِيدُ الْإِحْرَامَ فَتَطْمَثُ قَالَ تَغْتَسِلُ وَ تَحْتَشِي بِكُرْسُفٍ وَ تَلْبَسُ ثِيَابَ الْإِحْرَامِ وَ تُحْرِمُ فَإِذَا كَانَ اللَّيْلُ خَلَعَتْهَا وَ لَبِسَتْ ثِيَابَهَا الْأُخَرَ حَتَّى تَطْهُر»
 در این روایت کلمه احرام در «تلبس ثیاب الاحرام» الف و لام دارد و ممکن ادعا شود که الف و لام عهد می باشد.
 نتیجه اینکه از دو طائفه از روایات استفاده شده است که پوشیدن رداء و ازار بر زنها هم واجب است.
 ظاهرا و الله العالم استدلال به این سه طائفه از روایات در غایت ضعف است.
 اشکال طائفه اول:
 در اغلب این روایات بلکه همه آنها سائل مرد می باشد و مخاطب «البس» مرد می باشد لذا اصلا اطلاقی وجود ندارد که به آن استدلال شود اصلا مقتضی موجود نیست البته در جواهر از این اشکال جواب داده شده است که اگر چه ظاهر این روایات اختصاص به رجال دارد ولی برهان اشتراک که مورد اتفاق است می گوید فرقی بین زنها و مردها نیست کما اینکه در بقیه احکام شرعیه فرقی بین مرد و زن نیست اگر چه حکم در مورد مرد بیان شده باشد.
 علی ای حال جهت اختلاف در جریان برهان اشتراک و عدم جریانش این است که برهان اشتراک در جائی است که احتمال اختصاص حکم به مرد داده نشود اما اگر احتمال خصوصیت داده شود معلوم نیست که برهان اشتراک جاری شود و در بحث حج اگر چه زن و مرد در بسیاری از احکام مانند نماز احرام و غسل احرام و غیره اشتراک دارند اما فرقهای زیادی هم بین زن و مردها می باشد مثلا مردها حق ندارند لباس مخیط بپوشند اما برای زنها پوشیدن مخیط مانعی ندارد و یا تجرید از لباسها بر مردها واجب است اما بر زنها واجب نیست.
 نتیجه اینکه مهم از ادله طائفه اولی می باشد این طائفه از ناحیه مقتضی قصور دارند و اصلا اطلاقی ندارند تا به اطلاق آنها تمسک شود و جریان قاعده اشتراک در ما نحن فیه معلوم نیست بخاطر وجود فرقهای زیادی بین زن و مرد در بحث احرام.
 اشکال طائفه دوم:
 ظاهر چند بحث با هم تداخل کرده است.
 یک بحث این است که خانمها نمی توانند به رداء و ازار تنها اکتفا کنند بلکه باید لباس دیگری هم که بدنشان را بپوشاند بر تن داشته باشند و طائفه دوم- روایات باب 33- اشاره به این مطلب دارد که زنها نمی توانند به لباس احرام اکتفا کنند و واضح است که این محل بحث نیست که زنها نمی توانند به رداء و ازار اکتفا کنند.
 بحث دوم این است که آیا خانمها باید لباس احرام داشته باشند یا نه؟ این هم محل بحث نیست و شکی نیست که خانمها باید لباس احرام داشته باشند لو آن لباس همان لباسی باشد که قبلا بر تن داشته اند و واضح است که این هم محل بحث نیست
 بحث سوم این است که علاوه بر لباسهای عادی باید رداء و ازار هم داشته باشند یا نه این مرکز بحث است.
 ح 3 از باب 48 اگر چه ممکن است از حیث دلالت مشکلی نداشته باشد اما این روایت بخاطر سلمة بن خطاب ضعیف است و مشهور هم به آن عمل نکرده اند بلکه صاحب جواهر رحمة الله علیه فرموده است وجوب خلاف فتوای اصحاب می باشد لذا صاحب حدائق هم تصریح می کند وجوب لبس رداء و ازار اختصاص به مردها دارد.
 اما بقیه روایات همانطور هیچ ارتباطی به مرکز بحث ندارند.
 دلیل قول دوم: شک داریم لبس ثوبین بر زنها واجب است یا نه اصل عدم وجوب می باشد.
 نتیجه اینکه پوشیدن لباس راداء و ازار بر زنهای واجب نیست اگر چه احتیاط خوب است بخاطر حدیث سلمة بن خطاب و فتوای بعضی از اصحاب.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo