موضوع: لبس قمیص در حال احرام

 فرع چهارم:

 وجوب فوری نزع قمیص از بدن اگر ناسیا آن را در حال احرام پوشیده باشد.

 دلیل:

 روایاتی که در آنها امر به نزع لباس شده است.

 وسائل الشيعة، ج‌12، ص: 488 باب 45 ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا لَبِسْتَ قَمِيصاً وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَشُقَّهُ وَ أَخْرِجْهُ مِنْ تَحْتِ قَدَمَيْكَ‌»

 المصدر ح 2«وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ وَ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي رَجُلٍ أَحْرَمَ وَ عَلَيْهِ قَمِيصُهُ فَقَالَ يَنْزِعُهُ وَ لَا يَشُقُّهُ وَ إِنْ كَانَ لَبِسَهُ بَعْدَ مَا أَحْرَمَ شَقَّهُ وَ أَخْرَجَهُ مِمَّا يَلِي رِجْلَيْهِ‌»

 المصدر ح 3 «... قَالَ قَبْلَ أَنْ أُلَبِّيَ قَالَ فَأَخْرِجْهُ مِنْ رَأْسِكَ فَإِنَّهُ لَيْسَ عَلَيْكَ بَدَنَةٌ وَ لَيْسَ عَلَيْكَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ أَيُّ رَجُلٍ رَكِبَ أَمْراً بِجَهَالَةٍ فَلَا شَيْ‌ءَ عَلَيْهِ ...»

 المصدر ص: 489 ح 4«... فَقَالَ لَهُ كَيْفَ صَنَعْتَ فَقَالَ أَحْرَمْتُ هَكَذَا فِي قَمِيصِي وَ كِسَائِي فَقَالَ انْزِعْهُ مِنْ رَأْسِكَ لَيْسَ يَنْزِعُ هَذَا مِنْ رِجْلَيْهِ إِنَّمَا جَهِلَ فَأَتَاهُ غَيْرُ ذَلِكَ فَسَأَلَهُ فَقَالَ مَا تَقُولُ فِي رَجُلٍ أَحْرَمَ فِي قَمِيصِهِ قَالَ يَنْزِعُ مِنْ رَأْسِهِ‌»

 المصدر ح 5«وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنْ لَبِسْتَ ثَوْباً فِي إِحْرَامِكَ لَا يَصْلُحُ لَكَ لُبْسُهُ فَلَبِّ وَ أَعِدْ غُسْلَكَ وَ إِنْ لَبِسْتَ قَمِيصاً فَشُقَّهُ وَ أَخْرِجْهُ مِنْ تَحْتِ قَدَمَيْكَ‌»

 ظهور این روایات در وجوب است اما اینکه سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه حکم به فوریت کرده است یا بخاطر مبنایی است که قدماء داشته اند که صیغه امر دلالت بر فور می کند یا بخاطر این جهت که امتثال عقلا مقتضی فوریت می باشد.

 ما افاد سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه در این فرع تمام است.

 فرع پنجم:

 کسی که جاهل به حرمت یا موضوع بوده است و قمیص را پوشیده است اولا باید سریعا قمیص را از بدن بیرون بیاورد و ثانیا احرامش صحیح است.

 دلیل وجوب نزع در فرع چهارم گذشت.

 اما دلیل صحت احرام ح 3 و 4 باب 45 می باشد که قبلا این دو روایت سندا و دلالة برسی شد در این روایت امام حکم به صحت احرام در صورت جهل کرده اند ضمن اینکه جمله« أَيُّ رَجُلٍ رَكِبَ أَمْراً بِجَهَالَةٍ فَلَا شَيْ‌ءَ عَلَيْهِ »یک قاعده کلی بدست می دهد که می توان صحت را از آن استفاده کرد.

 فرع ششم:

 اگر ناسیا در حال احرام قمیص یا مخیط بپوشاند سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه می فرمایند باید سریعا از قمیص را از بدن بیرون بیاورد و احرامش هم صحیح است

 دلیل: مقتضای اطلاق صحیحه معاویة بن عمار- ح 2 از باب 45 -این است که فرقی بین ناسی و غیرش نیست.

 و یوید ذلک ما افاد استادنا المحقق رحمة الله علیه که ناسی همان جاهل است با این فرق که ناسی مسبوق به علم است و جاهل مسبوق به علم نمی باشد اگر ناسی جاهل باشد صحیحه عبد الصمد ناسی را هم شامل می شود.

 و فیه: ناسی در مقابل جاهل می باشد و اتحاد در یک جهت دلیل بر اتحاد در همه جهات نمی شود.

 و یوید ایضا که حکم به صحت احرام ناسی به اولویت قطعیه می باشد زیرا خطاب در جاهل به عنوان ثانوی ممکن است به اینکه به او بگوید اگر علم نداری احتیاط کن اما ناسی حتی به عنوان ثانوی هم امکان خطاب را ندارد پس ناسی اعذر است

 فیه: این اولویت مستند به لفظ نیست بلکه مستند به امر خارجی می باشد.

 فرع هفتم:

 اگر کسی در حالیکه قمیص بر تن داشته است محرم شده است سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه می فرمایند احرامش صحیح است و می تواند پیراهن را از سرش بیرون آورد و لازم نیست آن را شق کند و از طرف پاها آن را خارج کند اما اگر بعد از احرام قمیص یا مخیط پوشیده است می فرمایند باید هم پیراهن را شق کند و هم از طرف پا آن را خارج کند.

 دلیل:

 المصدر باب 45 ص: 487ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا لَبِسْتَ قَمِيصاً وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَشُقَّهُ وَ أَخْرِجْهُ مِنْ تَحْتِ قَدَمَيْكَ‌»

 المصدر ح 2«وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ وَ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي رَجُلٍ أَحْرَمَ وَ عَلَيْهِ قَمِيصُهُ فَقَالَ يَنْزِعُهُ وَ لَا يَشُقُّهُ وَ إِنْ كَانَ لَبِسَهُ بَعْدَ مَا أَحْرَمَ شَقَّهُ وَ أَخْرَجَهُ مِمَّا يَلِي رِجْلَيْهِ‌»

 قبلا این بحث مطرح شد که در فرض اول که امام می فرمایند از سر خارج کند سه احتمال دارد:

 «مسألة 18 لا تجب استدامة لبس الثوبين‌، بل يجوز تبديلهما و نزعهما لإزالة الوسخ أو للتطهير، بل الظاهر جواز التجرد منهما في الجملة»

 استمرار لبس ثوبین بعد از احرام واجب است یا نه؟

 این مساله را به سه شکل می توان فرض کرد:

 اگر مراد از استمرار این باشد خلافی در آن نیست بخاطر روایاتی که در باب 36 و 45 از تروک نقل شده است که به آنها اشاره شد.

 منها: المصدر ص 474 باب 36 ح 1«مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَلْبَسْ ثَوْباً لَهُ أَزْرَارٌ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ إِلَّا أَنْ تَنْكُسَهُ الْحَدِيثَ‌»

 اگر مراد از استمرار این باشد اینهم خلافی در آن نیست بخاطر روایاتی که فرموده اند عوض کردن ثوب احرم و تطهیر آنها اشکال ندارد.

 منها: المصدر ص 477 باب 38 ح 1«مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يُحْرِمُ فِي ثَوْبٍ وَسِخٍ قَالَ لَا وَ لَا أَقُولُ إِنَّهُ حَرَامٌ وَ لَكِنْ تَطْهِيرُهُ أَحَبُّ إِلَيَّ- وَ طَهُورُهُ غَسْلُهُ وَ لَا يَغْسِلُ الرَّجُلُ ثَوْبَهُ الَّذِي يُحْرِمُ فِيهِ حَتَّى يَحِلَّ وَ إِنْ تَوَسَّخَ إِلَّا أَنْ تُصِيبَهُ جَنَابَةٌ أَوْ شَيْ‌ءٌ فَيَغْسِلَه‌»

 منها: المصدر ص: 363 باب 31 ح 1« مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا بَأْسَ بِأَنْ يُغَيِّرَ الْمُحْرِمُ ثِيَابَهُ وَ لَكِنْ إِذَا دَخَلَ مَكَّةَ- لَبِسَ ثَوْبَيْ إِحْرَامِهِ اللَّذَيْنِ أَحْرَمَ فِيهِمَا وَ كُرِهَ أَنْ يَبِيعَهُمَا»

 منها: المصدر ص 364 ح 3« وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ قَالَ وَ لَا بَأْسَ أَنْ يُحَوِّلَ الْمُحْرِمُ ثِيَابَه‌»

 منها: المصدر ح 4« مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنِ الْحَلَبِيِّ فِي حَدِيثٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْمُحْرِمِ يُحَوِّلُ ثِيَابَهُ فَقَالَ نَعَمْ وَ سَأَلْتُهُ ع يَغْسِلُهَا إِذَا أَصَابَهَا شَيْ‌ءٌ قَالَ نَعَم‌»

 این حدیث بخاطر ابن سنان و ابن مسکان موید می باشد.

 3- استمرار به این معنی که نباید بعد از احرام بالکل لباس احرام را از تن خارج کند