< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد مقتدایی

91/06/25

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: كتاب الديات (الذکر)

الخامس عشر: الذکر

مسأله1: «في الحشفة فما زاد الدية كاملة وإن استوصل إذا كان بقطع واحد، من غير فرق بين ذكر الشاب والشيخ والصبي والخصي خلقة ومن سلت أو رضت خصيتاه وغيره إذا لم يكن موجبا للشلل.»[1]

نسبت به آلت رجولی اگر کسی جنایتی کرد دیه کامل دارد.

مرحوم محقق نیز در شرایع[2] می‌«فی الحشفة فمازاد الدیة وان استؤصل»

در جواهر[3] می‌فرماید «اجماعا بقسمیه ونصوصا عامة وخاصة»

روایات عامه همان روایاتی است که ضابطه و قاعده به دست می‌

نصوص خاصه:[4]

1- صحیحه ابن سنان[5] عن ابی عبدالله(ع) «فی الانف اذا استوصل الدیة... وفی الذکر اذا قطع من موضع الحشفة الدیة»

2- صحیحه حلبی[6] عن ابی عبدالله(ع) «...وفی الذکر اذا قطعت الحشفة وما فوق الدیة...»

3- زراره[7] عن ابی عبدالله(ع) قال «فی الید نصف الدیة وفی الیدین جمیعا الدیة وفی الرجلین کذلک وفی الذکر اذا قطعت الحشفه فما فوق ذلک الدیة...»[8]

4- روایتی هم دارد که در آن «اذا استوصل» آمده است و آن روایت در کتاب دیاتی است که یونس بن عبد الرحمن[9] بر امام رضا(ع) عرضه کردند و امام تایید کردند در آن کتاب آمده است «والذکر اذا استوصل الف دینار»[10]

اما امام در تحریر در ذیل مسأله می‌«من غیر فرق بین ذکر الشاب والشیخ والصبی والخصی خلقة ....»[11]

حکم دیه آلت رجولی در همه انسان‌

دلیل شمول حکم بر همگان:

1- للاطلاق: امام در مورد دلیل شمول حکم می‌

2- نص خاص: در بعض روایات در مورد برخی از انسان‌

برای نمونه؛ صحیحه برید عجلی[12] عن ابی جعفر علیه السلام قال «فی ذکر الغلام الدیة کاملة»[13]

3- سکونی[14] عن ابی عبدالله(ع) قال «قال امیرالمؤمنین(ع) فی الذکر الصبی الدیة»

تبصره1: اگر در خصی از بین رفتن خصیتین موجب شلل عضو بشود حکم دیگری دارد که فی الشلل الثلث.

تبصره2: مرحوم کاشف الغطا آلت رجولی را از جهت دیه به کف دست تشبیه می‌«اما اذا کان بقطع واحد» یعنی فرض این است که یک بار قطع شود دیه کامله دارد اما اگر به دفعات باشد مثلاً یک بار تا حشفه قطع شود و بار دیگر از بیخ قطع شود هر کدام حکم خودش را دارد یعنی قطع حشفه نیز دیه کامله دارد.

مسأله2: «لو قطع بعض الحشفة كانت دية المقطوع بنسبة الدية من مساحة الحشفة حسب، لاجميع الذكر‌»[15]

دیه بر حسب مساحت معین می‌

مسأله3: «لو انخرم مجرى البول من دون قطع ففيه الحكومة، ولو قطع بعض الحشفة وكان القطع ملازما لخرم المجرى فلا شي‌ء إلا ما للحشفة، وإن لم يكن ملازما وكان الخرم جناية زائدة فله الحكومة، وللحشفة ما تقدم.»[16]

مسأله3 می‌

نکته1: اگر قطع در دو مرحله باشد در قطع مرحله اول به هر مقدار از آلت که باشد دیه کامل دارد و در قطع دوم که باقیمانده را قطع کند چون تقدیر شرعی ندارد ارش دارد.

نکته2: این حکم در رابطه جنایت بر انسان زنده است و حکم جنایت بر میت جداست.

مسأله4: «لو قطع الحشفة وقطع آخر أو هو بقطع آخر ما بقي فالدية لقطعها والحكومة لقطع الباقي،»[17]

وصلی الله علی سیدنا محمد وآله الطاهرین


[7] زرارة بن اعین الشیبانی. امامی و از اصحاب امام باقر و امام صادق و امام کاظم علیهم السلام و از اصحاب اجماع است. به نام‌.
[9] یونس بن عبدالرحمن از اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) است و با نام‌ممدوح و ثقه است و فقط رجال کشی در نام ابوالحارث و یونس مولی ابن یقطین قائل به ضعف است.
[12] برید بن معاویة العجلی: از اصحاب امام و امام صادق علیهما السلام است. اغلب کتب رجالی او را ممدوح و ثقه دانسته اند و از اصحاب اجماع است و با نامهای برید العجلی، برید بن معاویة، برید بن معاویة ابوالقاسم نیز در کتب رجالی آمده است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo