درس خارج فقه آیت الله مظاهری

موضوع: 1- حکم زیادی عمدی در نماز 2- ترک عمدی وضو یا تیمم 3- خواندن نماز قبل از دخول وقت 4- وجود نجاست در لباس یا بدن نمازگزار/ مسئله 4و5و6و7/ خلل و اقسام آن/ کتاب الصلوة

لا فرق في البطلان بالزيادة العمدية بين أن يكون في ابتداء النية أو في الأنثاء، ولا بين الفعل والقول ولا بين الموافق لأجزاء الصلاة والمخالف لها ولا بين قصد الوجوب بها والندب، نعم لا بأس بما يأتي به من القراءة والذكر في الأنثاء، لا بعنوان أنه منها ما لم يحصل به المحو للصورة، وكذا لا بأس بإتيان غير المبطلات من الإفعال الخارجية المباحة كحك الجسد ونحوه إذا لم يكن ماحياً للصورة.[1]

إذا أخل بالطهارة الحدثية ساهيا بأن ترك الوضوء أو الغسل أو التيمم بطلت صلاته وإن تذكر في الأثناء، وكذا لو تبين بطلان أحد هذه من جهة ترك جزء أو شرط.[2]

شخصی بداند که باید تیمم کند اما بدون اینکه تیمم کند، نماز خوانده است؛ معلوم است که نمازش باطل است و فرق هم نیست بین اینکه سهواً باشد یا عمداً، برای اینکه طهارت از ارکان نماز است. فرقی هم نیست که در وسط نماز باشد یا آخر. فرقی هم نمی‌کند عمداً شرط نماز را نیاورد و یا عمداً جزء نماز را نیاورد، «إذا ترک الجزء بطلت الصلاة، إذا ترک الشرط بطلت الصلاة».

إذا صلى قبل دخول الوقت ساهيا بطلت، وكذا لو صلى إلى اليمين أو اليسار أو مستدبرا فيجب عليه الاعادة أو القضاء.[3]

هنوز ظهر نشده نماز بخواند، نمازش باطل است. نماز باید در وقت باشد ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً، وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ...﴾

إذا أخل بالطهارة الخبثية في البدن أو اللباس ساهيا بطلت، وكذا إن كان جاهلا بالحكم أو كان جاهلا بالموضوع وعلم في الأثناء، مع سعة الوقت، وإن علم بعد الفراغ صحت، وقد مر التفصيل سابقا.[4]

مسئله‌ی دیگری هست که مرحوم سیّد در اینجا نفرمودند و حق مسئله این بود که الان که بنا شد مسئله‌گویی بگویند، این مسئله را هم بفرمایند. اگر کسی نمی‌دانسته که لباسش نجس است و در وسط نماز فهمید، آنگاه اگر می‌تواند آن لباس را در بیاورد و تا اینجا با لباس نجس خوانده و از این به بعد با طهارت نماز می‌خواند و نمازش صحیح است. قدری بالاتر گفتند اگر در وسط نماز بتواند تطهیر کند، بنابراین تطهیر کند و نمازش درست است. نمی‌دانسته که دست او نجس است و در وسط نماز دید دست او خون دارد و مثلاً بیش از درهم است و یا اینکه صورت او نجس است و در وسط نماز به او گفتند، حال این صورت را آب بکشد و یا در وسط نماز دست را آب بکشد، نمازهای قبل که خوانده درست است برای اینکه سهواً بوده و نمی‌دانسته دستش نجس است و از این به بعد هم که تطهیر کرده، بنابراین در وسط نماز آب کشی کرده و نمازش درست است. روایت هم داریم و فتوا هم داریم، اما مرحوم سیّد«رحمت‌الله‌علیه» فتوا ندادند و اصلاً مسئله را متعرض نشدند درحالی که الان که بنا شد مسئله‌گویی کنند، این مسئله را متعرض شدن بهتر به مقام سیّد می‌خورد و بالاخره طهارت در وسط نماز، یعنی اینطرف نماز نجس و آنطرف نماز پاک و این در وسط نماز تطهیر کرده، می‌گویند نمازش درست است و در این باره روایت هم داریم. بله، معمولاً محو صورت نماز می‌شود. یعنی اگر بخواهد صورتش را آب بکشد، عرف می‌گوید این در نماز نیست. در اینجا نماز باطل است، برای اینکه مثل اینست که در نماز عمداً سرش را از قبله برگرداند و یا مثل اینست که بین ﴿إیاک نعبد و إیّاک نستعین﴾ یک دقیقه فاصله بیندازد و اینها را در مبطلات نماز مفصل همه و من جمله مرحوم سیّد در عروه فرمودند و یکی از مبطلات نماز که سابقاً خواندیم محو نماز است. یعنی جایی که عرف بگوید این نماز نمی‌خواند. در اینجا نمی‌تواند تطهیر کند، برای اینکه اگر بخواهد دستش را آب بکشد، یک دفعه مثلا در مقابل جوی آب است و خم می‌شود و دستش را در آب می‌زند و بلند می‌شود و اگر تا ﴿إیاک نعبد و إیاک نستعین﴾ خوانده، از بعد آن شروع می‌کند و نماز می‌خواند و نمازش صحیح است. تا اینجا که نمی‌دانسته و سهوی بوده نمازش صحیح است و از اینجا به بعد هم که خودش را طاهر کرده، نمازش درست است. در وسط نماز هم فعلی به جا آورده که فعل کثیر نیست و نمازش درست است. اما اگر این شستن صورت یک دقیقه طول بکشد، معلوم است که نماز از بین می‌رود. یا اینکه صورت نماز از بین نمی‌رود، اما عرفاً فعل کثیر است و فعل کثیر نماز را باطل می‌کند. مثل اینکه مثلاً آفتابه تعیین کند و صورتش را آب بکشد به طوری که فعل کثیر باشد، همه‌ی اینها خارج از بحث است و قبلاً گفته شده و واضح است و امروز چیزی نداریم که احتیاج به گفتن داشته باشد به جز اینکه مسئله‌گو برای مردم مسئله بگوید.