< فهرست دروس

درس تفسیر قرآن آیت الله مکارم

92/04/30

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: آیه ی 32 و 33 سوره ی احزاب
 خداوند متعال در آیات 32 و 33 سوره ی احزاب می فرماید: يا نِساءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذي في‌ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً [1]
 وَ قَرْنَ في‌ بُيُوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى‌ وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتينَ الزَّكاةَ وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً [2]
 دو آیه ی فوق به ضمیمه ی آیه ی 34 به همسران پیامبر اکرم (ص) خطاب می کند و در این آیات هفت دستور به آنها داده می شود. البته باید توجه داشت که گرچه آنها مخاطب به این دستورات هستند ولی این دستورات شامل حال همه ی مسلمانان مخصوصا زنان می شود.
 ما در فقه یک قاعده داریم به نام اشتراک در تکلیف. خلاصه ی این قاعده این است که هر تکلیفی برای هر کس در اسلام ثابت شود این حکم مخصوص همه می باشد. اگر رسول خدا (ص) مکلف به نماز و روزه است این حکم مخصوص همه می باشد. مثلا قرآن مجید می فرماید: فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرام‌ [3] یعنی هنگام نماز باید رو به قبله نماز بخوانی. این حکم شامل همه می شود. خطاب به ائمه، و همسران پیامبر اکرم (ص) خطاب به همگان می باشد.
 بله یک سری استثنائات محدودی وجود دارد که معروف به خصائص النبی است یعنی مخصوص به خود ایشان است. مثلا نماز شب به رسول خدا (ص) واجب بوده است. ما وراء این استثنائات همه مشمول قاعده ی فوق است و همگان در آن حکم شریک هستند. بنا بر این هفت دستور مذکور در سه آیه ی سوره ی احزاب شامل همه زن ها می شود.
 اولین دستور مربوط به حفظ عفت است: (فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ) یعنی در سخن خضوع نداشته باشید و وقتی به نامحرم سخن می گویید سخن خود را نرم و نازک و هوس انگیز نکنید. نه طرز سخن هوس انگیز باشد و نه محتوای سخن. مثلا زن مسلمان نمی تواند به مردی بگوید که من تو را دوست دارم.
 بعد قرآن اضافه می کند: (فَيَطْمَعَ الَّذي في‌ قَلْبِهِ مَرَضٌ) یعنی شخص بیمار دل ممکن است در تو طمع کند و تصور کند که تو با این سخن می خواهی با او رابطه ی نامشروع برقرار کنی.
 (الَّذي في‌ قَلْبِهِ مَرَضٌ) اشاره به انسان هوس باز است. کسی که چنین باشد از منظر اسلام بیمار دل است زیرا اگر فرد بیمار دل نباشد با یک سخن هوس انگیز زن در او طمع نمی کند.
 وقتی اسلام طرز سخن گفتن زنان و بانوان را زیر مطالعه قرار می دهد و حتی طرز سخن و محتوای آن را از هوس انگیز بودن منع می کند به طریق اولی در مورد حجاب نیز تذکر می دهد. هرچند آیات متعددی در مورد حجاب در قرآن آمده است ولی از تعبیر فوق مسأله ی حجاب نیز به طریق اولی روشن می شود. قرآنی که در مورد طرز سخن گفتن تذکر می دهد هرگز اجازه نمی دهد که زنی با حجاب نامناسبت و سر و سینه ی برهنه خود را عرضه کند.
 
 تذکر به یک نکته لازم است و آن اینکه خداوند غریزه ای در انسان قرار داده است به نام غریزه ی جنسی که همان علاقه به جنس مخالف است. این دارای دو مصلحت مهم است:
 اول اینکه نسل انسان در سایه ی آن دوام می یابد. اگر این غریزه نبود نسل انسان قطع می شد. خداوند در سوره ی نساء به این فایده اشاره شده است: (الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ (خدائی که شما را از یک بشر آفرید) وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها (همسرش را از باقیمانده ی گل آدم آفرید) وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً كَثيراً وَ نِساءً (و بوسیله ی این دو فرزندان و پسران و دختران فراوانی در زمین پیدا شدند.)) [4]
 دوم اینکه به مرد و زن آرامش می دهد. افرادی که مجرد هستند آرامش ندارند. زن و مرد بدون هم ناقص است و با هم یک واحد کاملی را تشکیل می دهند. به همین دلیل اسلام به ازدواج تشویق کرده است.
 خداوند در سوره ی روم به این هدف اشاره کرده می فرماید: (وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَة) [5]
 البته باید توجه داشت که مراد ازدواج های پرهزینه ای نیست که امروز معمول است و موجب ناآرامشی می شود. مهریه های سنگین، تجملات و مجالس پر زرق و برق خود موجب سلب آرامش است ولی اگر ازدواج اسلامی باشد و مهریه و جهیزیه و مراسم همه ساده و خوب برگزار شود به خوبی موجب آرامش می شود.
 به هر حال غریزه ی جنسی از مهمترین غرائز در وجود انسان است. رسول خدا (ص) در حدیثی می فرماید: مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دِينِهِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ فِي النِّصْفِ الْبَاقِي. [6] یعنی پنجاه درصد دین و ایمان فرد با ازدواج محفوظ می شود و او فقط باید مراقب پنجاه درصد دیگر باشد. این حدیث نشان می دهد که این غریزه در مقابل بقیه ی غرائز تا پنجاه درصد مؤثر است. به همین دلیل این غریزه بزرگترین دام برای شیطان است. اگر این غریزه روی حساب باشد رمز بقاء است و الا رمز فنا است و جامعه ی انسانی را به سمت فنا و نابودی می برد.
 بیماری های بسیاری بر اثر بی بند و باری جنسی است که یکی از آنها بیماری ایدز است. گاه یک رجل سیاسی که دارای مقام والا است به این دام می افتد و آبرو و مقام خود را از دست می دهد.
 رهایی از این دام به این است که انسان هوس باز نباشد. در روایت پرمعنایی می خوانیم: النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ مَسْمُومٌ وَ كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلَةً [7] یعنی نظر به نامحرم و چشم چرانی کردن تیری مسموم از تیرهای شیطان است. این تیر را شیطان رها می کند که گاه به دست و پا می کند ولی گاه به قلب می خورد و مسیر زندگی کسی را عوض می کند و سبب می شود که فرد به سبب عشق بی معنا وارد وادی خطرناکی شود و همه چیز را از دست بدهد و نتیجه ای هم عائد او نشود.
 زن های عرب سابقا به پای خود خلخال می کردند که وقتی راه می رفتند صدا می کرد و فلسفه ی آن این بود که در بیابان ها می رفتند که مارهایی وجود و صدای خلخال موجب فرار کردن مارها می شد ولی بعدها به یک مسأله ی زینتی تبدیل شد. خداوند در این مورد می فرماید: وَ لا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفينَ مِنْ زينَتِهِنَّ [8] یعنی پا را محکم به زمین نزنید که موجب طمع کردن دیگران در شما شود.خداوند به این ریزه کاری ها اشاره می کند تا جامعه گرفتار آثار مرگبار انحرافات جنسی نشود.
 بسیار موجب تأسف است که در رسانه ها شنیدیم که تفکیک جنستی در دانشگاه ها برای ما تحقیر آمیز و موجب شرمندگی است. این در حالی است که در آلمان با تفکیک جنسیتی متوجه شدند که پیشرفت علمی بیشتر شده است.
 این گونه افراد غربزده و خودباخته اند و چشم و گوش بسته به دنبال فرهنگ نامطلوب غربی هستند. آمار فرزندان نامشروع در غرب بسیار است و این اثرات همان بی بند و باری جنسی است.
 


[1] احزاب/سوره33، آیه30
[2] احزاب/سوره33، آیه31
[3] بقره/سوره2، آیه144
[4] نساء/سوره4، آیه1
[5] روم/سوره30، آیه21
[6] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج100، ص219، ط بیروت.
[7] الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج4، ص62، ط دار الکتب الاسلامیة.
[8] نور/سوره24، آیه31

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo