< فهرست دروس

درس خارج فقه حضرت آیت الله مکارم

89/06/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: عدم جواز احرام قبل از میقات.

احکام المواقیت

امام در تحریر می فرماید: المسئلة الاولی: لا يجوز الاحرام قبل المواقيت و لا ينعقد و لا يكفي المرور عليها محرما بل لا بد من إنشائه في الميقات.

در این بخش از کلام امام دو فرع بیان شده است. یکی عدم جواز احرام در قبل از میقات و دوم عدم جواز مرور با احرام قبلی بر میقات بلکه باید در میقات احرام را تجدید کرد.

اما اصل مسئله که مربوط به حکم تکلیفی و وضعی قبل از میقات است یعنی هم حرام است و هم باطل: این مسئله در میان فقهای شیعه اجماعی است و عکس آن هم در میان اهل سنت اجماعی می باشد و آن را مطلقا جایز می دانند.

اقوال علماء: صاحب جواهر در ج 18 ص 121 می فرماید: لا خلاف بيننا بل الاجماع منا بقسميه عليه و النصوص به مستفيضة.

علامه در معتبر ج 2 ص 805 می فرماید: أجمع الأصحاب على أن الإحرام لا يصح قبل الميقات أجازه الباقون (يعني اهل سنت) و اختلفوا في الأفضل فقال الشافعي: الأفضل الميقات لأن النبي صلى الله عليه و آله أحرم منه و لا يترك الأفضل (و رسول خدا افضل را ترک نمی کند از این رو اگر رسول خدا از آنها محرم شد پس همان افضل بود) و قال به أبو حنيفة و للشافعي في قول آخر: الأفضل ما بعد.

صاحب رياض هم در ج 6 ص 199 هم اجماع را نقل کرده است و فاضل اصفهانی نیز در کشف اللثام ج 5 ص 225 می گوید: و لا يجوز عندنا الاحرام قبل هذه المواقيت للنصوص و الأصل و الاجماع خلافا للعامة.

در میان اقوال عامه به کلام مغنی ابن قدامه که جامع تر است اشاره می کنیم او در ج 3 ص 215 می گوید: مسألة: الاختيار أن لا يحرم قبل ميقاته فإن فعل فهو محرم. لا خلاف في أن من أحرم قبل الميقات يصير محرما تثبت في حقه أحكام الاحرام قال ابن المنذر: أجمع أهل العلم على أن من أحرم قبل الميقات أنه محرم و لكن الأفضل الاحرام من الميقات و يكره قبله روي نحو ذلك عن عمر و عثمان و به قال الحسن و عطاء و مالك و إسحاق و قال أبو حنيفة: الأفضل الاحرام من بلده و عن الشافعي كالمذهبين (یعنی هم مذهب ابن منذر و گروه اول که می گویند احرام از میقات افضل است و هم مذهب ابو حنیفه که می گوید افضل احرام از بلد است.) ... و احتجوا بما روت أم سلمة زوج النبي صلى الله عليه و سلم أنها سمعت رسول الله يقول " ن أهل بحجة أو عمرة من المسجد الأقصى إلى المسجد الحرام غفر له ما تقدم من ذنبه و ما تأخر أو وجبت له الجنة) ... و روي عن عمر و علي رضي الله عنهما في قوله تعالى (و أتموا الحج و العمرة لله) إتمامهما أن تحرم بهما من دويرة أهلك (كه البته در روایات اهل بیت انتساب این روایت به امیر مؤمنان به شدت رد شده است.)

دلیل مسئلة: برای این مسئله چند دلیل اقامه شده است.

دلیل اول: روایاتی که در باب اول میقات آمده است. بارها در آن ابواب خواندیم که رسول خدا برای اهالی مختلف میقات های مختلفی را قرار داده است و معنای آن این است که باید از آنجا محرم شد. اگر می شد از قبل از آن هم محرم شد دیگر معنای انتخاب آن مکان برای احرام بی معنا بود.

همان گونه که اگر می گفتند وقت لصلاة الظهر دلوک الشمس آیا می شد قبل از آن نماز خواند.

اضف الی ذلک که پیغمبر اکرم و همه ی اصحاب همه مقید بودند که از میقات محرم شوند. خصوصا که بنا بر این است که در مسئله ی حج یک هماهنگی و آبرومندی و نظمی وجود داشته باشد به این شکل که همه در یک جا محرم شوند و همه در یک جا تقصیر کنند و همه در یک مکان شیطان را سنگسار کنند و امثال آن از این رو معنا ندارد که هر کس از منزل خودش و یا مکانی قبل از میقات محرم شود.

دلیل دوم: روایات خاصه که متضافر است و در آن صحاح هم وجود دارد و تصریح می کند که محرم شدن قبل از میقات همانند نماز قبل از وقت باطل است:

باب 11 از ابواب اقسام الحج ح 4: عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَيْنَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ أَحْرَمَ بِالْحَجِّ فِي غَيْرِ أَشْهُرِ الْحَجِّ فَلَا حَجَّ لَهُ وَ مَنْ أَحْرَمَ دُونَ الْمِيقَاتِ فَلَا إِحْرَامَ لَهُ.

این روایت صحیحه است.

در این روایت دون المیقات به معنای قبل از میقات است و نه بعد از میقات و در روایات دیگری هم شواهدی هست که کلمه ی دون به قبل از میقات تفسیر شده است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo