موضوع: مواقیت غیر عمره ی تمتع

قبل از شروع بحث نکته را بیان می کنیم و آن اینکه در مناطقی که درباره ی تشخیص میقات مشکلاتی پیدا می شود در آن مناطق می توانیم از نذر استفاده کنیم به این شکل که نذر کنیم که قبل از میقات محرم شویم از این رو در همان مناطق مشکوک محرم می شویم البته این در صورتی است که این نوع نذر کردن را قبول کنیم که در میان علماء محل اختلاف است.

مسئله ی هفتم در تحریر: ما ذکرنا من المواقیت هی میقات عمرة الحج و هن مواقیت اخر. الاول مکة المعظمة و هی لحج التمتع

مکة میقات کسانی است که عمره ی تمتع را تمام کرده اند و برای رفتن به عرفات از مکه محرم می شوند. ما این مسئله را سابقا به شکل مفصلی بیان کرده ایم و اکنون اشاره ای اجمالی به آن می کنیم.

اقوال علماء: صاحب جواهر هم در ج 18 ص 17 این مسئله را مسلم می گیرد و می فرماید: الرابع ان یحرم بالحج له (حج تمتع) من بطن مکة مع الاختیار و التذکر بلا خلاف اجده فیه نصا و فتوی بل فی کشف اللثام الاجماع علیه.

صاحب حدائق در ج 14 ص 359 عبارتی دارد که خلاصه ی آن این است: و قد اجمع علمائنا کافة علی ان میقات حج التمتع مکة... و علی هذا فلا یجزی الاحرام بحج التمتع من غیر مکة و لو دخل مکة باحرامه (قبل از اینکه وارد مکة شود هم اگر محرم شود و با احرام وارد شود باز فایده ندارد و احرامش باطل است و با آن نمی تواند به عرفات رود) بل لا بد من استینافه منها کما هو المعروف من مذهب الاصحاب و به قطع فی المعتبر من غیر نقل خلاف و اسنده العلامة فی التذکرة و المنتهی الی علمائنا مؤذنا بدعوی الاجماع علیه.

البته سابقا گفتیم که بعضی از تعبیراتی که محقق در شرایع دارد از آن بوی مخالفت استشمام می شود که بعضی هم گفتند که این اشعار به مخالفت عامه دارد نه مخالفت خاصة.

سابقا اخبار این مسئله را مطرح کردیم و ما اجمالا به چند خبر اشاره می کنیم.

در ابواب مواقیت باب 21 روایت اول که صحیحة معاویة بن عمار است از امام صادق علیه السلام خواندیم: اذا کان یوم الترویة ان شاء الله فاغتسل ثم البس ثوبیک و ادخل المسجد ثم صل رکعتین عند مقام ابراهیم او فی الهجر ثم احرم بالحج.

این حدیث فقط اشاره به مسجد الحرام دارد ولی همه اتفاق دارند که محرم شدن در مسجد الحرام مستحب است و ما در بحث سابق در استحباب هم تردید کردیم و گفتیم در دوران ما محرم شدن همه در مسجد موجب ازدحام و اذیت خود و دیگران می شود.

روایت 2: عن الصیرفی قال: قلت لابی عبد الله من این احل بالحج؟ (چه حج تمتع و چه افراد) فقال ان شئت من رحلک (اگر مایل بودی از منزل خودت) و ان شئت من الکعبة و ان شئت من الطریق (اگر می خواهی از جاده ها و کوچه های داخل مکة محرم شو)

به هر حال مکة چه جدید باشد و چه قدیم در هیچ جا مشکل برای محرم شدن نیست فقط تنها جایی که مشکل دارد محلی است که به دلیل توسعه ی زیاد از حد حرم مانند تنعیم هم فراتر رود که بعد از تنعیم نمی شود محرم شد.

روایت 3: یونس بن یعقوب قال: قلت لابی عبد الله من ای المسجد احرم یوم الترویة.

در این روایت از آنجا که الف و لام مسجد عهد است علامت این است که مراد مسجد الحرام است و معنای روایت این است که من ای موضع من مسجد الحرام احرم که این روایت نشان می دهد که از مسجد می توان محرم شد و راوی از مکان آن سؤال می کند.

روایت 4: عن ابی بصیر عن ابی عبد الله قال: اذا اردت ان تحرم یوم الترویة فاصنع کما صنعت حین اردت ان تحرم (همان کارهایی که موقع احرام عمره کردی انجام بده مانند غسل و امثال آن) ثم ائت مسجد الحرام فصل فیه ست رکعات قبل ان تحرم (بعد نیت احرام و عبارات احرام را بیان می فرماید)

اما دومین میقاتی که امام در این مسئله بیان می کند از این قرار است. الثانی دویرة الاهل ای المنزل و هی لمن کان دون المیقات الی مکة بل اهل مکة و کذا المجاور الذی انتقل فرضه الی فرض اهل مکة و ان کان احوط احرامه من الجعرانة فانهم یحرمون بحج الافراد و القران من مکة و الظاهر ان الاحرام من المنزل للمذکورین من باب الرخصة و الا فیجوز لهم الاحرام من احد المواقیت.

بسیاری از افراد از دویرة الاهل تعبیر به منزل کرده اند و دویرة مصغر "دار" است و علت اینکه دویرة می گویند به دلیل این است که در روایت هم به این لفظ تعبیر شده است و علت تصغیر آن این است که این میقات مال کسانی است که در روستاهای اطراف مکة هستند و لابد منزلشان کوچک است و اینها کسانی هستند که منزلشان از نزدیک ترین میقات به مکه، نزدیک تر است یعنی از آنجا که نزدیک ترین میقات در حدود نود و چهار کیلومتری مکه است یعنی کسانی که منزلشان از این مقدار به حرم نزدیک تر است.

همچنین سابقا گفتیم که کسانی که دو سال در نزدیکی مکة باشند فرضشان از حج تمتع به افراد و قران تغییر می کند که همه ی اینها باید از منزلشان محرم شوند.

بعد امام این فرع را مطرح می کند که محرم شدن این افراد از منزلشان از باب رخصت است نه عزیمت به این معنا که واجب نیست که حتما از منزلشان محرم شوند بلکه از باب رخصت و تخفیف است از این رو آنها می توانند به میقات روند و از آنجا محرم شوند.