موضوع:کتاب النکاح/ ادامه مسئله 3 / اذا حصل الرّضاع...

بحث در مسئله سوّم از مسائل باقيمانده رضاع در اين بود كه اگر بواسطه رضاع عقد نكاحى منفسخ شود آيا مهريّه تعلق مى گيرد؟ در مسئله دو قول بود. عدّه اى قائل به ثبوت مهر و عدّه اى قائل به عدم وجوب مهر بودند. قائلين به عدم وجوب مهر دو دليل داشتند كه دليل اوّل( مقتضاى قواعد) بيان گرديد.

2ـ روايات:

روايات، در مورد ما نحن فيه نيست، بلكه در باب عيوب و مجموعاً هشت روايت است. اين روايات دو طايفه است. صاحب جواهر به اين روايات استدلال نكرده است.اسناد بعضى از اين روايات ضعيف و بعضى صحيح است، ولى چون متضافر هستند از اسناد آنها بحث نمى كنيم.

طايفه اوّل: مى فرمايد بعد از فسخ بر فرض عدم دخول لا مهر له

* ... و ان لم يكن دخل بها فلا عدّة عليها و لا مهر لها.[1]

درست است كه روايت در مورد عيوب است ولى امام(ع) طبيعت فسخ را بيان مى كند نه اينكه تعبّد خاص باب عيوب باشد چون در موارد مختلف اين تعبير را بيان كرده اند.

* ... عن على بن جعفر، عن اخيه قال: سألته عن امرأة دلّست نفسها لرجل و هى رتقاء، قال: يفرّق بينهما و لا مهر لها.[2]

دلالت اين روايت اشكال دارد، چون روايت در مورد تدليس خودِ زن است، پس احتمال دارد كه مهر ثابت بوده; ولى چون خودِ زن تدليس كرده، مهر برگشته است.

طايفه دوم: بعضى از رواياتى كه مى گويد كه ولها المهر بما استحل من فرجها يعنى مهر به جهت دخول است و مفهومش اين است كه اگر دخولى نباشد مهر ندارد.

* و عنه، عن الحلبى، عن ابى عبداللّه(ع) فى حديث... قلت: أرأيت ان كان قد دخل بها كيف يصنع بمهرها؟ قال: المهر لها بما استحلّ من فرجها...[3] (مفهوم دارد يعنى اگر دخول حاصل نشود، مهر ندارد).

نكته: ما استحلّ من فرجها يعنى چه؟ آيا يعنى اينكه حلال است ولى دخول حاصل نشده و يا اينكه علاوه بر حليّت، دخول هم صورت گرفته است. اين روايت شاهد بر اين است كه منظور، معنى دوّم (دخول) است، و شاهد بقيّه رواياتى است كه كلمه دخول ندارد و فقط ما استحلّ من فرجها دارد.

* ... عن محمد بن مسلم، عن ابى جعفر(ع) قال: فى كتاب على(ع) من زوّج امرأة فيها عيب دلّسه و لم يبيّن ذلك لزوجها فانّه يكون لها الصداق بما استحلّ من فرجها...[4]

ولو تدليس كرده است; ولى چون دخول صورت گرفته، بايد مهر داده شود. حال اگر دخول نبود تدليس فايده داشت، پس دخول موجب مهر است.

* ... عن الحسن بن صالح قال: سألت ابا عبداللّه(ع) ... و ان شاء سرّحها (آزاد كند) الى اهلها و لها ما أخذت منه بما استحلّ من فرجها.[5]