< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله مکارم

80/07/18

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:کتاب النکاح/ مسئله 2 / ما المراد بالحولين؟

مسألة 2: المراد بالحولين اربع و عشرون شهراً هلالياً من حين الولادة، ولو وقعت فى اثناء الشهر يكمل من الشهر الخامس و العشرين، ما مضى من الشهر الاوّل على الاظهر، فلو تولّد فى العاشر من شهر تكمل حولاه فى العاشر من الخامس و العشرين.

اقوال:

اين مسئله را جماعتى از اصحاب متعرّض شده اند: مرحوم شهيد ثانى[1] ، مرحوم نراقى[2] ، مرحوم صاحب جواهر[3] ، و صاحب جواهر از ديگران هم نقل كرده است كه اين مسئله را متعرّض شده اند.

در اين مسئله دو احتمال داده اند:

1- حولين، بيست و چهار ماه است (710 روز) و كمبود ماه اوّل از ماه بيست و پنجم محاسبه مى شود، كه غالباً به اين احتمال قائل شده اند.

2- حولين را به صورت عددى حساب مى كنند (720 روز) يعنى 24 تا سى روز (چون ماه در عرف مردم به معنى سى روز است).

دليل: انصراف لفظ

دليل ما در اين مسئله جز انصراف لفظ نيست و روايات خاصى نداريم، چون وقتى مى گويند دو سال، يعنى دو سال قمرى و دو سال قمرى را هم به اندازه 24 ماه از روز ولادت حساب مى كنند، و شاهد مسئله اين است كه وقتى بچّه در روز سيزده رجب سال 1410 متولّد شده گفته مى شود كه روز سيزده رجب سال 1420 ده سالش تمام مى شود و كسى عددى حساب نمى كند، و جاى تعجّب است كه بعضى از معاصرين سراغ حساب عددى مى روند و مى گويند حولين انصراف به صورت عددى دارد، بايد از آنها پرسيد آيا شما در حساب سنّ فرزندانتان به صورت عددى حساب مى كنيد؟

مشابه اين مسئله را در ابواب ديگر هم مى توان استفاده كرد، مثلاً در باب معاملات اگر كسى براى خودش سه ماه خيار شرط قرار داد به همين ترتيب حساب مى شود و يا در باب ديه، بعضى ديات در سه سال پرداخته مى شود و يا در باب طلاق، جائى كه حاكم شرع براى شوهر مفقود اجل تعيين مى كند، در تمام اين موارد سراغ عدد نمى روند. البتّه اعدادى كه در روايات آمده، انصراف به ماه قمرى دارد، اگرچه در عرف، معاملات و قراردادها بر اساس ماه شمسى تنظيم مى شود.

نكته: ماه قمرى از ماه شمسى بهتر است چون ماه شمسى را بدون تقويم نمى توان حساب كرد; ولى ماه قمرى را بدون استفاده از تقويم هم مى توان فهميد و تقويم در آسمان ديده مى شود و براى همه قابل دسترسى است.

 


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo