موضوع: راه دوم برای رسیدن به لزوم آموزش جوانان برای تشکیل خانواده بدون استفاده از آیه 6 سوره نساء

خلاصه: بحث در آماده سازی جوانان برای مدیریت بود و از آیه 6 سوره نساء که به امتحان یتیمان مربوط بود به آماده سازی تمام جوانان برای تشکیل خانواده و مدیریت خانواده رسیدیم،‌که برای اثبات این قضیه از قیاس اولویت استفاده کردیم.

﴿ وَ ابْتَلُوا الْيَتامى‌ حَتَّى إِذا بَلَغُوا النِّكاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا وَ مَنْ كانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَ مَنْ كانَ فَقيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ حَسيبا﴾[1]

دو تقریر در مورد استفاده از آیه برای لزوم آماده سازی جوانان برای تشکیل خانواده:

    • از کلمه ابتلا آماده‌سازی فهمیده می‌شود و هدف از آن رسیدن به رشد با حذف خصوصیت یتیم بودن، این خصوصیت تعیین کننده نیست،‌ و می‌توان از امر این آیه برای آماده‌سازی در موارد غیر یتیم هم استفاده کرد. چرا که در محیط خانواده هم مدیریت مالی وجود دارد.

    • ‌مدیریت غیر مالی در خانواده از مدیریت مالی مهمتر است،‌ و به لحاظ اینکه پیچیده‌تر می‌باشد بحث نیاز به آموزش هم جدّی‌تر مطرح است، به بیان بهتر ساختن خانواده‌ایی سالم اهمیت بیشتر دارد تا حفظ مال؛ و لذا برای توانمند کردن جوانان برای مدیریت مالی و غیر مالی و تمرین دادن آن‌ها و رسیدن آن‌ها به رشد لازم این آموزش‌ها ضروری است.

سؤالات مطرح در این زمینه:

    1. آیا لازمه این دلیل اینست که برای رشد، قیّم خانه احتیاج به آماده سازی دارد و رشد زن چون تحت امر مرد است دیگر نیاز نیست؟

ج: وظایف مرد با زن متفاوت است، این مرد است که مدیریت اقتصادی خانواده را به عهده دارد، اما زن هم در این عرصه بعضی از مسئولیت‌ها به او واگذار شده که برای آن‌ها باید تربیت شود و آموزش لازم را ببیند تا وظیفه خود را به نحو صحیح انجام دهد، برای مثال زن وظیفه امانت‌داری در اموال و اسرار مرد را دارد و همچنین در تربیت فرزندان و تمکین مرد و همسر‌داری بیشترین وظیفه را دارد.

و لذا برای آموزش هر یک از زن و مرد به تناسب وظایف آن‌ها، باید مقدمات آموزش فراهم شود، در این تعلیم مقدماتی برای هر دو لازم است تا آمادگی لازم فراهم شود.

مدیریت مالی و غیر مالی برای زوج و مدیریت خانه و همسرداری هم یک نوع مدیریت است. بدون آگاهی روابط آسیب‌زا است.

    2. آیا آماده سازی شرط لازم تشکیل است یا خیر؟ شرط وجوب است یا شرط وجود؟

ج: باید بگوییم که آموزش در این‌جا مقدمه وجودی است، یعنی باید حاصل شود تا خانواده محقق شود،‌ اگر ازدواج لازم بود مقدمه‌اش هم واجب می‌شود، و اگر حکم ازدواج وجوب نبود، مکلف باید احکام خاص ازدواج را بداند تا در حرام گرفتار نشود.

کلمه «رشد» که در آیه آمده است را می‌توان به، این که فرد به قدرت تشخیص برسد تا خیر و شر خود را بداند و راه مناسب را انتخاب کند، معنا کرد.

رسیدن به رشد لازمه ورود در شرایط خاص زندگی است، و اگر نگاه به تشکیل خانواده باشد، مفهوم رشد بیشتر نمود پیدا می‌کند.

بین قدرت ازدواج و سن بلوغ ارتباط است، و علت آوردن کلمه نکاح موضوعیت دارد و عنوان مشیری است که کاشف از بلوغی که بتواند وظایف نکاح را انجام دهد، و صرف ممارست ارتباط جنسی محض نیست، این عنایت شارع به خانواده در این سوره نساء به خانواده و زن بیِّن است. حتی اگر آیه در مقام نکاح نباشد و قاعده کلی می‌دهد که در هر پستی باید فردی انتخاب شود که مناسب باشد

راه دوم برای رسیدن به لزوم آموزش جوانان برای تشکیل خانواده بدون استفاده از آیه 6 سوره نساء
اگر خصوصیات نظام جامع اجتماعی را بدانیم که خداوند در مسیر تکاملی انسان در شریعت بر اساس عدل حرکت کرده و این جزء اصول بوده است، لذا باید نظام خانواده برای هماهنگی با نظام اجتماعی باید بر طبق اصول عدالت پایه ریزی شود.

خانواده از مهمترین پایه‌های یک اجتماع است، و کوچکترین نقص در این کانون باعث آسیب‌های جدی در جامعه می‌شود، ولذا در چنین نظامی که تأثیر مستقیم در اجتماع دارد،‌ نمی‌توان مرد و زن را بدون آمادگی لازم آن‌ها را وارد این عرصه کنیم، چرا که فاجعه بزرگ انسانی بوجود می‌آید و تمام موازین و اصول به هم خواهد خورد.