موضوع: مقدمات مهم برای ورود به بحث نظام اجتماعی

در مباحث گذشته روش شهيد صدر برای کشف و استنباط نظريه و نظام مورد بررسی قرار گرفت و مباحث پيرامون اين روش جايگاه آن در استنباط از متون شرعی ، مبانی حجيت استنباط در اين سطح و کيفيت بهره گيری از ظهورات در استنطاق متون بررسی شد.

و روشن شد که در منهج استنطاقی به جز افزايش دقت و نظام مند سازی کشف قرائن برای کشف ظهور در پرتو نگاه جامع در سوالات و تجمیع همه جانبه قرائن چطزی مازاد بر حرکت استنباطی فقهاء وجود ندارد و مبانی حجيت آن همان مبانی حجیت استنباط و اجتهاد است که رايج و متداول است و منهج استنطاقی مواردی را مانند روح شريعت و شامه فقاهت و... که کلی و بدون قاعده رها شده است نظام می دهد و ضابطه مند می سازد .

در موضوع بحث ما که استنباط نظام اجتماعی از متون دينی است ما به دنبال کشف نظام حاکم بر جامعه اسلامی در کلمات شارع مقدس (قرآن کريم و روايات اهل بيت علیهم السلام ) هستیم . یعنی می خواهیم با به کار گیری روش استنطاق به کشف نظام اجتماعی در دین بپردازیم . با توجه به مباحث گذشته بدیهی است که نظام اجتماعی بر يک نظريه و پيش فرض اساسی استوار است که آن نیز باید از متون و کلمات خود شارع اتخاذ شود .

اولین نکته‌ی مهم قبل از ورود به بحث توجه به این حقیقت است که در پی جویی و استنباط نظام فقیه به دنبال عناصر نظم دهنده به جامعه انسانی است و کیفیت و چگونگی این انتظام را مورد استنباط قرار می دهد .

از سوی دیگر این امر ـ نظامی که موجب انتظام جامعه است ـ خود مبتنی بر یک پیش فرض اساسی است که در پرتو آن نظام معنا می شود و جهت می یابد و آن بحث از چرایی است که همان بحث نظریه است .

نکته دوم: این با توجه به روشن شدن مطلب اول این انتظام جامعه و چگونگی آن که ثمره ی بحث نظام در پرتو بحث از نظریه ای متقن است به عنصر اساسی جامعه که همان «روابط» می باشد تعلق می گیرد . چراکه در حقیقت آن چیزی که جامعه را تشکیل می دهد روابط گوناگونی است که در آن جریان دارد .

این روابط از روابط انسانی تا روابط گوناگون انسان با خدای متعالو انسان با طبیعت و ... همه را در بر می گیرد و در حقیقت فقیه به دنبال کشف نظامی جامع است که در بر گیرنده ی تمامی روابط انسان باشد و بتوان برای آن برنامه کامل و جامعی ارائه نماید .

نکته سوم: در هرنظامی سوالات پایه ای مانند کشف منشأ نظام ابعاد آن و ثمرات و نتاج آن مطرح است که باید به طور جدی مورد بحث قرار گیرد