< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد محمد محمدی قایینی

96/07/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:فهرست مباحث /قصاص

 

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در مسائل ابتدایی کتاب القصاص بود و تا مسأله چهارمی که در کتاب منهاج مطرح شده است، بیان شد، منتهی برای این که دور نمایی نسبت به مسائل و مباحث قصاص در ذهن تصویر شود، مناسب است که به عناوین بحث های بعدی اشاره ای شود.

 

قبل از ادامه بحث، فهرستی را که به نظر ما مناسب برای مباحث قصاص است، بیان می‌ شود تا جایگاه مسائل بعدی به لحاظ روش مشخص باشد. البته حق این است که خلط موجود در کلمات مرحوم آقای خویی ره، مسبوق به سابقه است و حتی در مثل جواهر هم این تشتت و خلط وجود دارد.

 

قصاص

 

الف- مقدمات (حقیقت قصاص و ماهیت آن، ثبوت قصاص در شریعت، ضروری بودن قصاص و ...)

ب- قصاص نفس

 

1- موجب قصاص ثبوتا (که 12 شرط دارد)

 

     عمد (تبیین معنا و مفهوم عمد و خطا و شبه عمد، انحصار جنایات در این سه قسم و ...)

     قتل (مسائل مثل مرگ مغزی، مسائل ترک فعل، مواردی که وقوع قتل قطعی است اما هنوز واقع نشده است و...)

     استناد قتل ( که بسیاری از مباحث آن مشترک بین قتل عمد و خطا و شبه عمد است و جهت بحث در آن همین امور موثر در استناد است هر چند اگر عمد باشد استناد هم هست ولی ممکن است استناد باشد و عمد نباشد، مباحث قتل چه مباشرت باشد و چه تسبیب باشد، قتل مستقیم و قتل به سرایت، ضابطه استناد چیست؟ علت تامه باید باشد یا جزء علت هم کافی است یا عدم ایجاد مانع باعث استناد هست؟ توسیط اراده مقهور و ...)

     بلوغ قاتل

     کمال عقل قاتل (مجنون یا نقصان عقلی که باعث نفی تکلیف است قصاص نمی‌شود)

     التفات قاتل (قتل غافل، مست، اعتقاد هدر دم و ...)

     بینایی قاتل

     انسان و محترم بودن مقتول ( کشتن سایر حیوانات، کشتن انسان مهدور الدم، کشتن کسی که حد بر او واجب شده است، دفع انسان متجاوز و ...)

     مساوات مقتول و قاتل در دین و حریت و بلوغ

     قاتل پدر مقتول نباشد

     فرزند پدر، ولی قصاص نباشد (مثلا مرد، همسرش را کشته است و ولی قصاص فرزند زن است و این فرزند نمی‌تواند پدر خودش را قصاص کند)

     دفع فاضل دیه جانی در مواردی که دیه او بیشتر است

 

2- طرق اثبات موجب قصاص (مثل اثبات با بینه، بینه دو نفر یا چهار نفر، شهادت صبی، شهادت زنان، اثبات با قسامه، اثبات با اقرار و ...)

 

3- احکام و مسائل مرتبط با قصاص (مثل کیفیت قصاص، تعین قصاص در موارد عمد یا تخییر بین قصاص و دیه، قصاص حق است یا حکم است؟، ارث رسیدن قصاص، اولیاء و ...)

 

ج- قصاص عضو

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo