< فهرست دروس

درس تفسیر استاد گرايلي

90/08/19

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع بحث: راه‌های خداشناسی
 قال الله تعالی فی کتابه: « يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ جاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون‌» (مائده، 35) (اللهم اِنّی لَو وجَدَتُ شفعاء اقرب الیک من محمد و اهل بیت الاخیار الائمة الابرار لجعلتهم شفعائی فبحقهم الذی اوجبت لهم علیک اسئلک ان تدخلنی فی جملة العارفین بهم و به حقهم و فی زمرة المرحومین بشفائتهم انک ارحم الراحمین و صل الله علی محمد و اله الطاهرین). (بحار الانوار، ج99، ص133). موضوع بحث اخلاقی اسلامی است و همه اینها بر می گردد به اینکه ما خدا را بشناسیم و حق خدا را درک کنیم.
  راه های خدا شناسی
 یکی از راه هایی که به ذهن می رسد قضایایی است که قرآن نقل می کند، شان نزول ها اینها هم گاهی قدرت خدا را دو دو تا چهار تا نشان می دهد از جمله این آیه ایست که الان اشاره می‌شود :«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ » (سوره مائده آیه 10) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از نعمتى كه خدا به شما ارزانى داشته است يادكنيد: آن گاه كه گروهى قصد آن كردند تا بر شما دست بیندازند و خدا دست آنان را از شما كوتاه كرد. از خدا بترسيد. و مؤمنانى بر خدا توكل مى‌كنند. مکرر شنیدیم هر وقت خواستیم خدا با ما سخن بگوید قرآن بخوانیم و این آیه قرآن است پس خدا دارد با ما سخن می گوید پس حتما دستوری حرفی دارد که می خواهد به ما بگوید. دستور خدا این است « آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ »(نعمت های خدا را فراموش نکنید)در آیه دیگر می خوانیم« وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحيمٌ» (اگر بخواهيد نعمتهاى خدا را شمار كنيد، شمار كردن نتوانيد. خدا آمرزنده و مهربان است‌). کدوم نعمت را ما موظف هستیم که باید به یاد داشته باشیم، این نعمت است« إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ »
 مضمون آیه شریفه:
 ظاهر آیه این است که ای کسانی که ایمان آورده اید نعمت خدا را فراموش نکنید (هر نعمت مرادش نیست) یک عده ای دست تجاوز را طرف شما دراز کردند و خدا می فرماید که ما خودمان وارد عمل شدیم و دست تجاوز گر را قطع کردیم. خدا می فرماید ما که حامی شما هستیم با ما در نیفتید « اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ».
 شأن نزول این آیه
 (یکی از جاهایی که آسان و خیلی فشرده شان نزول آیات آورده شده است، نوشته های مرحوم محدّث قمی می‌باشد).در سال سو م هجرت جبرئیل بر پغمبر نازل شد و گفت یا رسول ابرقدرت های زمان جاهلیت احساس خطر کردند و با هم کاری و هم فکری، عده ای را به فرماندهی شخصی به نام (دعثور بن حارث) البته دو سه نام دیگر هم برایش نوشته اند.برای از بین بردن اسلام فرستادند و اولین قدم این است که پیغمبر(ص) را از میان بردارند. رهبری مسلمان ها را ترور کنند و آنها غافل از اینکه هستند که جبرئیل قبل از همه این خبرها را به پیامبر رسانده است، و پیامبر با چهار صد و پنجاه نفر مأموریت پیدا کردند بروند به جنگ اینها . و دشمن نیز تا دندون مصلح و همه امکانات در اختیازشان است.پیامبر(ص) «منصور به رعب» هستند یعنی خدا ترس به پیغمبر را در دل مشرکین می انداخت و آنها دیدند پیامبر با یارانش می آید عقب نشینی کردند. پیامبر(ص)به یک وادی رسیدند به نام قطفان و ذی عمر و اتفاقا باران شدیدی به باریدن گرفت در حدّی که سیل جاری شد و رزمندگان اسلام آنطرف سیل و پیامبر اینطرف سیل. پیامبر برای تجدید وضو فاصله گرفت و دشمنان با چشم مصلح پیامبر را شناسایی کردند.پیابر(ص) پیراهن مبارکشان را شسته و آب آن را فشار داده اند و کنار بوته ای دارز کشیده اند تا آب سیل کمتر شود. و فرمانده دشمنان آمدند بالای سر پیامبر شمشیرش را بالا برد و به پیغمبر گفت«مَن یَمنَعُکَ منّی الیَوم» چه کسی تو را از دست من نجات می دهد؟ پیامبر با کمال آرامش خاطر فرمودند: «الله جَلَّ جَلاله رَبّی» مدافع من خداست. دعثور بن حارث تا خواست شمشیر را به پایین بیاورد زمین خورد و پیامبر شمشیر را از دستش گرفت (و این همان قدرت الهی است) و گفت«من یمنعک منی الیوم» دعثورگفت: هیچکس.در روایتی هم آمده که گفت:(کرمک یا محمد) تا این سخن را گفت پیامبر شمشیر را انداختن(نشانه اعتماد به خداوند). (بحار النوار، ج20، ص2) این کیست که اینجور آرامش بخش است که دشمن با تمام امکانات برای پیامبر هراس آور نیست؟«أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب‌»(رعد، 28). مرحوم امام(ره) درهواپیما وقتی از پاریس می آمدند در جواب سؤالی که پرسیدند چه احساسی دارید؟ با آرامش کامل گفتند هیچ احساسی ندارم.
 توکل و اعتماد به خدا موجب آرامش است
 در یک روایت آمده که گفت:«کَرَمک یا مُحمَّد» منجی من کرم شماست، تا گفت پیغمبر شمشیر را انداخت (نشانه اعتماد به خدا). دعثور رفت شمشیر را دوباره بردارد؛ ولی فکری کرد و گفت:«اشهد ان لااله الا الله و انک رسول الله» پیامبر فرمود: حالا که مسلمان شدی یکی از احکام اسلام تبلیغ دین اسلام است و برو افراد تحت فرماندهی ات را به اسلام دعوت کن. فرمانده دشمنان اسلام شده مسئول تبلیغ دین اسلام از قدرت غیبی الهی. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ جاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» (مائده، 35) (لعلّ) اگر در بشر استعمال بشود شاید توأم با جهل باشد .سه عامل موجب رستگاری و عاقبت به خیری است: 1. تقوا 2.ابتغاء وسیله 3.جهاد در راه خدا
 
 
 ابتغاء در وسیله
 جاهایی که تو ضیح داده اند: خطبه توسل امام علی(ع)، دعای توسل در کتاب(مفاتیح الجنان) مرحوم محدّث قمّی و زیارت جامعه کبیره(بهترین جایی که توضیح (وابتغوا الیه الوسیله)را داده است که معتقدات شیعه در دعای جامعه کبیره جمع شده است). در پایان دعی جامعه کبیره دارد« اللَّهُمَّ إِنِّي لَوْ وَجَدْتُ شُفَعَاءَ أَقْرَبَ إِلَيْكَ مِنْ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الْأَخْيَارِ الْأَئِمَّةِ الْأَبْرَارِ لَجَعَلْتُهُمْ شُفَعَائِي» خدا یا دستور دادی وسیله بیاور و من کسی نزدیکتر و معتبرتر از پیامبر(ص) و اهل بیت پاکش پیدا نکردم و اینها را شفیع قرار می دهم.« فَبِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَ لَهُمْ عَلَيْكَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ وَ فِي زُمْرَةِ الْمَرْحُومِينَ بِشَفَاعَتِهِ»( بحار الانوار، ج99، ص133) همه حقوق بر می گردد به حق الله ولی خدا برای بعضی ها حق جعل کرده و به عهده گرفته.خدایا به حق این دودمان ما سه چیز از تو می خواهیم: 1. ائمه(ع) شناس باشیم بنابر روایت« مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيّةَ»(وسائل‌الشیعه، ج16، ص246) 2. حقوق ائمه(ع) را بشناسیم(فَبِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَ لَهُمْ عَلَيْك)َ 3. شفاعت ائمه(ع) را نصیب ما بگردان(وَ فِي زُمْرَةِ الْمَرْحُومِينَ بِشَفَاعَتِهِ)
 
 
 
 سؤال:
 ما به ائمه متوسل می شویم آنها به چه کسانی متوسل می شوند، چون این آیات آنها را هم در بر می گیرد؟ جواب: آنها به یکدیگر متوسل می شوند. مرحوم شیخ عباس قمی در حاشیه کتاب مفاتیح آورده اند که در روایتی آمده: امام علی(ع) به پیامبر فرمودند برای من دعا بفرما و پیامبر دست به دعا برداشته فرمودند«اللهم بحقّ علیٍّ اغفر لعلی» علی(ع) فرمود: یا رسول الله برای من دعا کردی چرا من را واسطه قرار دادی؟ پیامبر فرمودن: از تو کسی غزیزتر نزد خدا پیدا نکردم (شرح نهج البلاغه، ج20،ص 315)
 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo