السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل الثامن/ مساوقت وجود و شیئیت / علت اینکه باطنیة و امثال آن به چنین اقوال باطلی معتقد شده اند/ ج1/ ص 78

 علت اینکه باطنیة و امثال آن به چنین اقوال باطلی معتقد شده اند

 علت پیدایش این طوائف با این اقوال: این ها مسلمانانی بودند که تمایل به امور عقلی داشتند، ولی عقل این کار را نداشتند و اهل عمل هم نبودند که برای آن ها حقائق کشف شود یعنی اهل شهود عرفانی نیز نبودند و به خاطر علاقه ای که به علوم عقلی داشتند، دنبال کتاب های فلسفی بودند و کتاب های یونانیان را فلسفه می انگاشتند. با این که سخنان خطباء و دیگر دانشمندان یونان بود و فلسفه بعد از آن که حرف های دیگر یونانیان پخش شد، ظاهر شد.

 (آخوند کلام شیخ اشراق را نقل کرده اند اما نقد نکرده اند و این نشان می دهد که مورد قبول ایشان می باشد.

 آخوند در اسفار/ج3/ ص 446 می گوید به دلیل اینکه بسیاری از مردم توان فهم و حل مسائل عقلی را ندارند، خواندن فلسفه بر اکثر مردم حرام است.

 در کتب زیر شرایط طالب فلسفه ذکر شده است: اسفار/ج3/ ص 446 و اسفار/ج6/ ص 6 و 7 و اشارات/ آخر نمط 10/ج3/خاتمة)

 و هؤلاء قوم نبغوا في ملة الإسلام و مالوا إلى الأمور العقلية- و ما كانت لهم أفكار سليمة و لا حصل لهم ما حصل للصوفية من الأمور الذوقية و وقع بأيديهم مما نقله جماعة في عهد بني أمية من كتب قوم أساميهم تشبه أسامي الفلاسفة فظن القوم أن كل اسم يوناني فهو اسم فيلسوف فوجدوا فيها كلمات استحسنوا و ذهبوا إليها و فرعوها رغبة في الفلسفة و انتشرت في الأرض و هم فرحون بها و تبعهم جماعة من المتأخرين و خالفوهم في بعض الأشياء إلا أن كلهم إنما غلطوا بسبب ما سمعوا من أسامي يونانية لجماعة صنفوا كتبا يتوهم أن فيها فلسفة و ما كان فيها شي‌ء منها- فقبلها متقدموهم و تبعهم فيها المتأخرون و ما خرجت الفلسفة إلا بعد انتشار أقاويل عامة يونان و خطبائهم و قبول الناس لها. اسفار/ج1/ ص 78

 الفصل التاسع: فی الوجود الرابطی

 تمهیدات:

 تمهید اول:

 وجود فی غیره: نسبت: دو شیء وقتی کنار هم قرار می گیرند، واقعا بینشان رابطه ای برقرار است. چه اعتبار ما

  باشد و چه نباشد، این دو شیء باهم مرتبط اند. ملاصدرا می گوید علت و معلول نیز چنین رابطه ای با هم دارند.

  فی نفسه: هر چیزی غیر از نسبت لغیره: وصف غیر است

  لنفسه: وصف غیر نیست. جواهر غیر از صورت. خداوند متعال

 تمهید دوم

 قضیه سه یا چهار جزء دارد:

 1 تصور موضوع

 2 تصور محمول

 3 نسبة المحمول إلی الموضوع. تصور المحمول منتسبا إلی الموضوع: نسبت حکمیة

 4 ایجاب یا سلب: حکم

 (بین منطقیین و فلاسفه اختلاف است که قضیة سه جزء دارد یا چهار جزء. اختلاف در این است که نسبت حکمیة جزء شرایط است یا از اجزاء قضیة است. علامة طباطبایی می فرمایند که اگر قضیة بدیهی باشد، شیء سوم را نمی خواهد اما اگر نظری باشد از شرایط است. البته نظر علامة این است که سالبة دو جزئی است و حکم هم نمی خواهد. اما به نظر ما این کلام علامة درست نیست.)