درس اسفار استاد فیاضی

82/12/19

بسم الله الرحمن الرحیم

 السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل الرابع فی أن للوجود حقیقة عینیة / ثمرات اصالت وجود/ ثمره چهارم: وجود فرد دارد/قول مشاء و صدرا در رابطه نفس و قوی/ج1/ ص 44
 ثمرات اصالت وجود
 ثمره ی چهارم
 اقوال در وحدت و کثرت فرد وجود
 ادامه قول اول در رابطه نفس و قوی
 و هذه القوی بعضها مادیة و هو اکثرها و بعضها مجردة و هو العاقلة. و ان کانت القوی المدرکة کلها مجردة عند صدرالمتالهین.
 (در نظر مشائین عمده قوای نفس مادی هستند مثل ماسکة، هاضمة، باصرة، خیال، حافظة، واهمة و محرکة و تنها قوة عاقلة مجرد از ماده است.
 ملاصدرا اثبات کرد تمام قوای مدرکة مجرد از مادة است و قوای محرکة مادی است. او در اصل مبنا که بعضی قوا مادی و بعضی مجرد اند با مشائین اختلاف ندارد بلکه فقط در تعداد قوای مادی و مجرد اختلاف دارد.)
 قول دوم در رابطه نفس و قوا: قول آخوند
 من ان النفس هی بنفسها المدرکة بجمیع المدرکات و المتحرکة بجمیع التحریکات، فهی فی وحدتها هی القوة الباصرة و السامعة و الذائقة و اللامسة و المتخیلة و المتوهمة و الحافظة و العاقلة، کما انها هی الهاضمة و الجاذبة و الماسکة و الدافعة و المنمیة و المولدة.
 اسفار/ ج8/ ص 221
 (شاهد: اگر باصرة قوة ای باشد تحت امر نفس اما غیر از نفس باشد، اگر چشم دید، من ندیده ام بلکه چشم دیده است. چشم دیده است و من فقط عملیات دیدن را اداره کرده ام. اما وجدانا درک می کنیم هنگام دیدن «من» دیده ام نه چیزی غیر از من. از طرف دیگر ادله تجرد نفس بیان می کند که نفس مجرد است. پس اگر من دیده ام، من مجرد است پس باصرة نیز مجرد است.
 در فلسفة صدرا انسان جنس است نه نوع. انسان جنسی است که انواعی تحت آن قرار دارد، انسانِ ملک، بهیمة، سبع و شیطان داریم.
 چشم مدرک نیست بلکه وسیله ای است برای ادراک. به عبارتی شبیه عینک است که عینک نمی بیند اما وسیله برای دیدن است. مشاء می گوید قوة بینایی که محلش در مغز است می بیند. اما صدرا می گوید قوه بینایی عین نفس است و در واقع نفس می بیند.)
 ان قلت: فتکون النفس مجردة لما هو عین القوة المدرکة التی هی مجردة و مادیة لما هو عین القوة المتحرکة التی هی مادیة.
 اسفار/ ج8/ ص 223
 تعلیقات حاجی بر شواهد/ ص 395
 مجموعه رسائل فلسفی آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی/ ص54 طبع قدیم
 قلت: نعم، الوجود النفس واحد، له مراتب، بعض مراتبه مجرد و بعضها مادیة من غیر ان تنسلم بذلک وحدتها.
 (در نظر صدرا نفس مثل مغز نیست که جایی محل شنوایی باشد و جایی محل بینایی. همه نفس می شنود و همه نفس می بیند. نفس کلش هم مجرد است هم مادی.
 اشکال استاد فیاضی: این مطلب ملاصدرا اشکال دارد زیرا نمی شود نفس هم مادی باشد هم مجرد، هم محتاج مادة باشد و هم غیر محتاج به مادة. بله می توان گفت انسان دو نفس دارد. یکی مدرک است و یکی محرک. نفس مدرک مجرد است و نفس محرک مادی است. در حیوانات نیز که دو نفس هست. نفس مدرک حیوانات نیز مجرد است و حشر حیوانات به خاطر نفس مجرد آنها است. هنگام خواب روح مدرک از ما فاصلة می گیرد اما روح محرک خیر.
 طبق قاعدة الواحد، یک سنخ کار از واحد سر می زند نه یک فعل واحد.)

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo