1. حقیقت وجود عین عینیت و منشأییت آثار است.
2. هر چیز که عین عینیت و منشأییت آثار است، به ذهن نمی آید؛ زیرا لازمه اش انقلاب ذات و اجتماع نقیضین است.(زیرا به این معنا است که در عین منشأ آثار بودن، منشأ آثار نیست. وجود عینی، آثار متوقع از شیء را دارد اما وجود ذهنی، آثار متوقع از آن ماهیت را ندارد بلکه آثار دیگری را دارد. مثلا وجود عینی است که می توان با آن نوشت اما با وجود ذهنی قلم نمی توان چیزی نوشت و آثار متوقع از قلم را ندارد اما وجود ذهنی قلم، آثار دیگری دارد مثل اینکه علم ما است و باعث آگاهی عالم به قلم است)
3. پس حقیقت وجود و ذات و کنه آن به ذهن نمی آید. (بلکه امکان ندارد به ذهن بیاید)

1. اگر مفهوم وجود ذاتی و جنس برای موجودات باشد، جنس برای واجب هم خواهد بود.
2. و اگر جنس برای واجب شد، پس واجب مرکب از جنس و فصل خواهد شد.
3. لکن التالی باطل.

---

[1] تعبیر به فرد می کند نه مصداق زیرا بین فرد و مصداق فرق است. «زید جاهل است» در اینجا جاهل بر زید حمل شده نه جهل. زید، فرد است برای جاهل اما مصداق برای جهل نیست. زید، فرد جهل هست اما مصداق جهل نیست زیرا اگر مصداق جهل باشد، مصداق عدم خواهد بود زیرا جهل، عدم علم است. بنابر این زید مصداق جهل نیست همانطور که مصداق وجود نیست. اما از نظر علامة برعکس است. ایشان می گویند زید مصداق جاهل و جهل است اما فرد جاهل و جهل نیست زیرا اگر فرد باشد، باید عدم باشد. از نظر فیلسوف جهل بر زید حمل می شود نه جاهل. اگر زید واقعا فرد جهل باشد، خود جهل قابل حمل بر زید است. نبابر اتحاد عاقل و معقول، زید مقداری علم دارد که عین وجود او است اما چون به بعضی چیزها علم ندارد، عدم علم و عدم مضاف بر او صادق است و جهل و جاهل بر او حمل می شود.