درس خارج فقه احمد فرخ‌فال
99/06/22
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: ولاية الفقيه/حدود ولاية الفقيه /تعاملات حکومت و ولایت
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْبَرْقِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ اَلْحَكَمِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ يَقُولُ: مَنْ عَلَّمَ خَيْراً فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ قُلْتُ فَإِنْ عَلَّمَهُ غَيْرَهُ يَجْرِي ذَلِكَ لَهُ قَالَ إِنْ عَلَّمَهُ اَلنَّاسَ كُلَّهُمْ جَرَى لَهُ قُلْتُ فَإِنْ مَاتَ قَالَ وَ إِنْ مَاتَ.[1]
ابو بصير گويد: شنيدم امام صادق (عليه السّلام) مى‌فرمود: هر كه كار خيرى ياد بدهد مانند ثواب كسى كه بدان عمل كند می‌برد، گفتم: اگر او هم به ديگرى ياد دهد به معلم اول ثواب عمل آن مى‌رسد؟ فرمود: اين ثواب براى او جارى است اگر به همۀ مردم هم ياد بدهد، گفتم: اگر معلم بميرد؟ فرمود: اگرچه بميرد.نظر استاد : مباحثی را که امسال در موضوع فقه العلاقات الانسانیه مطرح می کنیم مباحث روزمره جامعه است، علاقات یعنی ارتباطات و روابط، در این ارتباطات بشری 2 سال قبل اولین تعامل بشری را بعد از خلقت آدم یکسال در 75 درس خارج فقه در موضوع تعاملات زن و شوهر از دیدگاه قرآن و روایات به صورت اجتهادی بحث شده است، و سال قبل تعاملات و ارتباطات پدر و مادر و فرزند و بلعکس حدود 75 جلسه بحث کردیم، امسال تعاملات و ارتباطات حکومت و ولایت را بیان می کنیم.
حکومت چیست؟ و چه نوع حکومتی است؟، ولایت چیست؟ و چه نوع ولایتی است؟، آیا حکومت و ولایت فرق می کنند؟ یا مفاهیم مساوی یا متماثل یا متمایز هستند! و اگر تمایز دارند عموم و خصوص مطلق اند یا عموم و خصوص من وجه هستند؟، آیا تباین است بین این دو؟، آیا این حکومت از دیدگاه اسلام منحصر به حکومت اسلامی است نه غیر اسلامی؟، آیا ولایت منحصر به ولایت معصوم است؟ یا شامل ولایت غیر معصوم هم می شود و یا فقط مختص پیغمبر است؟.این مباحث را بررسی خواهیم کرد: تعامل حکومت با ولایت و بلعکس، تعامل حکومت و ولایت با مردم و بلعکس، تعامل حکومت با حکومت ها، تعامل ولایت با حکومت ها، تعامل ولایت با ولایت ها، آیا تعدد ولایت ممکن است؟. مبنای ما قرآن و روایات است و چون مباحث ما بر اساس روز است شاید و مجبور شویم سخنان دانشمندان روز را بزنیم.
مبنای ما در این مباحث امام خمینی (ره) در کتاب ولایت فقیه است، متن را از این کتاب قرار می دهیم.ما در موضوع حکومت و ولایت باید بر وضعیت خلقت انسان نظاره ای کنیم که آیا انسان یک موجود انفرادی است و یا انسان یک موجود اجتماعی است، تمام اطلاقات در روایات عمومی است، سعدی هم گفنه: بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند، چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار، تو کز مهنت دیگران بی غمی، نشاید که نامت ... { واعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا }، روایت تحف العقول؛ النص؛ ص 368 {كَأَسْنَانِ الْمُشْط {در مقدمه بحث حکومت و ولایت سه نکته لازم است:1) انسان اجتماعی آفریده شده است.2) نیاز به قانون دارد.3) نیاز به سیستم های قانون گذاری و تحقق قوانین در این جامعه لازم است.
