موضوع: تفسیر آیۀ 66

 «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَ كَثيرٌ مِنْهُمْ ساءَ ما يَعْمَلُونَ» مائده/66

 تناسب آیات

 بین این آیه با آیه قبل ارتباط شدیدی وجود دارد. آغاز هر دو آیه شبیه هم است: آیۀ قبل با «ولو أنّ اهل الکتاب...» و این آیه با «ولو أنّهم...» شروع می شود. این الفاظ مشترک عامل پیوستگی بین این دو آیه است.

 تفسیر آیه

 واو: واو حرف عطف است و این آیه معطوف آیه ی قبل می باشد..

 لَو: حرف شرط امتناعیه است یعنی در صدد بیان واقع نیست، قانون وسنت الهی را بیان می کند چرا که اکثریت اهل کتاب اهل اقامۀ احکام کتب آسمانی نبودند.

 أَنَّهُمْ: ضمیر هم به اهل کتاب در آیه قبل بر می گردد.

 أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ: اقامه بالاتر از ایمان و تقواست و از عمل نیز بالاتر است، مراد از اقامه علاوه بر عمل کردن حاکم کردن وحی بر جامعه است تا فرهنگ وحیانی بر جامعه حاکم شود. وعقلانیت و احساسات مردم وحیانی شود. مراد از تورات و انجیل، تورات و انجیل واقعیست نه بازنویسی شدۀ آنها. عمدۀ تحریف ها در تورات وانجیل برداشت های افراطی و تفریطی می باشد. بیشتر تحریفها در این دو کتاب معنوی است.

 نگرش مجموعی به قرآن جلو تحریف و افراط و تفریط در قرآن را می گیرد.

  وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ: این جمله به دو صورت تفسیر شده:

 الف- مراد زبور داوود (ع) و یا دیگر کتب آسمانی غیر از تورات و انجیل است که بر بنی اسرائیل نازل شده. قائلین به این وجه دو دلیل آورده اند:

 اشکالات وجه اول:

 اولاً: ناسخ و منسوخ با هم تباین کلی ندارند بلکه ناسخ و منسوخ بر یکدیگر نظارت دارند، قرآن پیشرفته تر و کامل تر از تورات و انجیل است به علاوه در خود قرآن ناسخ و منسوخ وعام وخاص جمع شده اند.

 ثانیاً: در قرآن حتی نزول وحی به «ناس» نسبت داده شده که شامل اهل کتاب هم می شود: «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِم» نحل/44 . ضمیر الیهم به ناس بر می گردد. مؤید دیگر این که در آیات قبل نیز تورات و انجیل و ماانزل الیکم با هم آمده بود که مراد از آن قرآن بود. از طرفی درآیه قبل(65) نیز ایمان به وحی و رسالت پیامبر اسلام مطرح شده.

 ب- وجه دوم این که مراد از «ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ» قرآن است.

  نظر استاد: از میان این دو وجه به نظرایشان مراد قرآن است.

 لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ: یعنی در همین دنیا. یعنی این مشکلات اقتصادی که در اثر کفر و طغیان گریبانگیر اهل کتاب شده اگر ایمان بیاورند و وحی را بر زندگی خود حاکم سازند بر طرف خواهد شد.

  در آیه ی قبلی داخل شدن در جنات مطرح شد این آیه بهره وری از برکات آن باغ ها را بیان می کند. «من فوق» یعنی از میوه های بالای سرشان و «مِن تحت أرجلهم» یعنی ازبوته ها و محصولات کشاورزی و مزارع بهره مند میگردند. مفسران گفته اند مراد از فوق آسمان و مراد از تحت ارجلهم زمین است.

  ممکن است گفته شود برخی با اینکه متدین به احکام الهی هستند اما زندگی خوبی ندارند. پاسخ این شبهه این است که بین احکام فردی و اجتماعی فرق است این آیه مربوط به جامعه است نه فرد این آیه بیان می دارد که اگر اکثریت جامعه به دین خدا عمل کنند خیر و برکت بر آنها نازل خواهد شد و این قانون وسنت الهی با فرد اجرا نمی شود.