درس خارج فقه استاد حمید درایتی

موضوع: مضاربه/ شرایط اختصاصی

آخرین سخن این بود که آیا سرمایه در مضاربه می‌تواند کالا باشد؟

آقای خویی گفتند سود نسبت به سرمایه‌ای معنا دارد که کالا نباشد و باید نقد باشد.

جواب نقضی: اینکه می‌فرمایید ربح معنا ندارد، در بحث خمس گفته‌اید اگرزمینی را خریده‌اید و سر سال برسد و ارتفاع قیمت داشت، باید خمس آن پرداخت شود و حال آنکه زمین، کالا است.

جواب حلی: ربح در کالا نیز معنا دارد به دو صورت:

1. ارتفاع قیمت خود نوعی سود است. هرچند کالا هنوز به فروش نرسیده باشد.

2. ما کالا را به عنوان سرمایه می‌دهیم. آن تجارت سود دارد. قرار نیست خودش سود داشته باشد. در گردش مالی سود پدید می‌آید. این خود به دو صورت است:

الف) سود به لحاظ کمیت کالا باشد. سرمایه ما 5 یخچال بوده است. حال می‌توانیم با این پول 7 یخچال بخریم.

ب) بر اساس قیمت سنجیده شود. یعنی آن 5 یخچال فلان قیمت بوده است. حالا ما فلان مبلغ پول داریم که مبلغ مشخصی از قیمت آن پنج یخچال بیشتر است که همان سود است.

استاد: نقد و کالا هر دو می‌تواند سرمایه باشد.

چند بحث دیگر را در آینده مطرح خواهیم کرد:

1. آیا در صحت مضاربه شرط است که سرمایه موجود باشد؟

2. آیا مضاربه معاطاتی صحیح است؟

3. ماهیت فلوس چیست؟

سومین شرط مضاربه در کلام سید:

هم قدر و هم وصف مال المضاربه باید معلوم باشد. مثلا در کیسه‌ تعدادی درهم است و شما دقیقا نمی‌دانید چند درهم است و اینکه چه درهمی است با چه عیاری؟ دلیل مساله این است که در غیر این صورت، غرر رخ می‌دهد.

1. آیا غرر حرام است؟ (کبری)

2. آیا این نوع اجمال در سرمایه، غرر است؟ (صغری)