درس خارج فقه استاد اشرفی

موضوع: التقیّه/ حکم التزویج للعامه / أدلّه المجوزین و المانعین/ حکم التزویج للنّاصبی و النّاصبّیه.

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ وَ غَيْرِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي الرَّجُلِ الْمُؤْمِنِ يَتَزَوَّجُ الْيَهُودِيَّةَ وَ النَّصْرَانِيَّةَ قَالَ إِذَا أَصَابَ الْمُسْلِمَةَ فَمَا يَصْنَعُ بِالْيَهُودِيَّةِ وَ النَّصْرَانِيَّةِ؟ فَقُلْتُ لَهُ يَكُونُ لَهُ فِيهَا الْهَوَى فَقَالَ إِنْ فَعَلَ فَلْيَمْنَعْهَا مِنْ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ أَكْلِ لَحْمِ الْخِنْزِيرِ وَ اعْلَمْ أَنَّ عَلَيْهِ فِي دِينِهِ غَضَاضَةً. [1]

ترجمه: معاوية بن وهب مى‌گويد: از امام صادق درباره مرد مؤمنى كه با زن يهودى يا نصرانى ازدواج كرده، پرسيدم حضرت در پاسخ فرمودند: وقتى امکان ازدواج با زن مسلمان است چرا می خواهد با زن يهودى و نصرانى ازدواج کند؟ گفتم: زیرا به او علاقه مند است حضرت فرمودند: اشکالی ندارد ولی بايد آن زن را از نوشيدن شراب و خوردن گوشت خوك باز دارد. سپس حضرت می فرماید: ولی بدان كه در دين آن مرد نقصانى است.

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ فِي الْعِلَلِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ عِيسَى بْنِ يُونُسَ عَنِ الْأَوْزَاعِيِّ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ: لَا يَحِلُّ لِلْأَسِيرِ أَنْ يَتَزَوَّجَ مَا دَامَ فِي أَيْدِي الْمُشْرِكِينَ مَخَافَةَ أَنْ يُولَدَ لَهُ فَيَبْقَى وَلَدُهُ كَافِراً

فِي أَيْدِيهِمْ.[2] در این روایت علت منع از ازدواج با مشرک را تولد فرزندی از او ذکر نموده که زمینه گمراهی آن فرزند وجود دارد.

مُحَمَّدُ بْنِ يَعْقُوبَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ‌ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ عَنْ نِكَاحِ الْيَهُودِيَّةِ وَ النَّصْرَانِيَّةِ فَقَالَ لَايَصْلُحُ لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَنْكِحَ يَهُودِيَّةً ولَانَصْرَانِيَّةً إِنَّمَايَحِلُّ مِنْهُنَّ نِكَاحُ الْبُلْهِ.[3]

وَعَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ: كَانَ بَعْضُ أَهْلِهِ يُرِيدُ التَّزْوِيجَ فَلَمْ يَجِدِ امْرَأَةً مُسْلِمَةً مُوَافِقَةً فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ أَيْنَ أَنْتَ مِنَ الْبُلْهِ الَّذِينَ لَا يَعْرِفُونَ شَيْئاً.[4]

در این دو روایت اخیر نیز ازدواج با بلهه از کفار یهود و نصاری تجویز شده است و بلهه کسی است که عقل و فهم چندانی ندارد در نتیجه زمینه گمراهی فرد و فرزند او توسط چنین کسی معمولاً وجود ندارد.

نظریه استاد اشرفی دامت برکاته در حکم تزویج با کفار:

از اطلاق اين روايات و تعلیلی که در برخی از این روایات ذکر شده جواز تزويج کفار از كتابيّه مطلقاً استفاده مى‌شود اعم از دائم یا منقطع و مقصود و غاية از نهی ازدواج مسلمين با اهل كتاب در برخی از روایات مانعه تأثير اعتقاد و منش آن ها بر اعتقادات فرد شیعی ذکر است که نکند معاشرت با آنان موجب تغییر و انحراف از مذهب تشیع بشود لذا توصیه شده که با بلهاء از کفار که زمینه تاثیر در گمراهی فرد شیعی در ازدواج با آنان نوعاً وجود ندارد، ازدواج کنید و در مورد بُلْه‌ از آنان حكم به جواز شده است.چنان که در روایت مذکور آمده است: فَقَالَ أَيْنَ أَنْتَ مِنَ الْبُلْهِ الَّذِينَ لَا يَعْرِفُونَ شَيْئاً ، و الّا صِرف ازدواج با آن ها برای اطفاء شهوت و تمتع به زن ممنوع نیست و چنان که بحث انحراف فرد و یا فرزند او نباشد هيچ مشكلى بوجود نیاورده و منعی ندارد و در روایات دیگر نیز در مورد ازدواج موقت با آنان که نوعاً زمینه انحراف در چنین ازدواجی مهیّا نیست، تجویز شده است.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ لَا بَأْسَ أَنْ يَتَزَوَّجَ الْيَهُودِيَّةَ وَ النَّصْرَانِيَّةَ مُتْعَةً وَ عِنْدَهُ امْرَأَةٌ.[5]

نتیجه: از روایات استفاده می شود که ائمه دین نسبت به دو چیز برای شیعیان خود احساس خطر می نمودند یکی این که خود زن و یا مرد شیعی توسط فرد سنی یا ناصبی و یا کافر منحرف نشود دوم فرزندی که از مرد شیعی بدنیا می یاید و یا در رحم پاک زن شیعی پرورش می یابد گمراه و منحرف نشود در نتیجه با صرف نظر از این دو خطر تزویج با زن یهودی و نصاری و حتی مجوسی و ناصبی فی نفسه هیچ گونه منعی ندارد این است آنچه بنظر اینجانب از بررسی مجموع

روایات استفاده می شود و الله العالم.