درس خارج اصول استاد احمد عابدی

موضوع: تعریف استصحاب

مقـدمـه : یکی از اصول عملیه، استصحاب است. در کتاب علمای قدیم تا قرن دهم هجری، استصحاب به عنوان یکی از ادله و امارات ذکر می‌شد نه تحت عنوان اصل عملی. اما از قرن دوازدهم به بعد استصحاب تحت یکی از اصول عملی بحث شد.

تعریف استصحاب : شیخ انصاری در رسائل فرموده است محکمترین و کوتاه ترین تعریف استصحاب "ابقاءُ ماکان" است. این هم به معنای ابقاء تکوینی نیست، بلکه به معنای ابقای تشریعی است.

مرحوم آخوند در کفایه فرموده است استصحاب، حکم به بقای حکم یا موضوع ذی حکم شرعی است. یعنی کفایه حرف رسائل را این گونه توضیح می‌دهد. آخوند می‌فرماید همه تعاریف استصحاب به همین مطلب بر می‌گرد که حکم به بقای حکمی که بوده یا حکم به بقای موضوع ذی حکم شرعی بر می‌گردد.

اما بسیاری از اصولیون به کفایه اشکال نموده‌اند که همه تعاریف به این تعریف بر نمی‌گردد و باید بین مبانی مختلف در باب استصحاب فرق گذاشت. برخی استصحاب را یک اماره مانند خبر واحد می‌دانند، برخی استصحاب را اصل عملی می‌دانند و هر کدام باید یک جور استصحاب را تعریف کنند. پس همه تعاریف به یک چیز برگشت ندارد.