درس خارج اصول استاد احمد عابدی

موضوع: عبادت بودن طهارات ثلاث

مقـدمـه: در بحث طهارت بودن عبادات ثلاث، مطلب از امام خمینی را نقل می‌نماییم. بحث این بود که آیا ثواب و عقاب به معنای فعلیت است یا استحقاق؟ استحقاق عقاب را هم معنی نمودیم به این که عقاب کردن ظلم نیست و استحقاق ثواب را هم تفضل دانستیم.

نظر امام(ره) در عبادت بودن طهارات ثلاث: امام خمینی در کتاب مناهج جلد اول درباره کیفیت عقاب و ثواب اخروی فرموده است در این که ثواب یا عقاب یعنی چی، سه نظر مختلف وجود دارد. برخی گفته‌اند ثواب و عقاب به معنای تمثل ملکوتی عملاً و خُلقاً و اعتقاداً است. شیخ عباس در سفینه البحار فرموده است نماز یک تمثل ملکوتی دارد و این کاری که ما انجام می‌دهیم عکس نماز است و نماز یک صورتی دارد در عرش خداوند. امام خمینی می‌فرماید یک معنای ثواب و عقاب اینست که انسان وقتی این کارها را انجام می‌دهد در قیامت توان پیدا می‌کند یک چیزهایی را انجام دهد مثل ایجاد الحور و القصور. (ثواب و عقاب یک امر تکوینی است.)

امام خمینی می‌فرماید بهتر است بگوییم حقیقت ثواب و عقاب را باید به اهلش سپرد و در فقه و اصول از معنای ثواب و عقاب بحث نشود.

در بحث خودمان، در طهارات ثلاث، در مقدمات واجب، ایا قائل شویم این‌ها ثواب دارد یا خیر؟ امام خمینی معتقد است اگر کسی معنای دوم را بپذیرد، چه اشکالی دارد که شارع همان گونه که بر واجب نفسی ثواب جعل می‌کند، بر واجب غیری هم ثواب جعل کند.

امام خمینی می‌فرماید اگر ثواب و عقاب قراردادی باشد، چه اشکالی دارد کسی زحمت بکشد اما چون مورد قرارداد را عمل نکرده است، ثواب هم نداشته باشد.