< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد احمد عابدی

98/08/27

بسم الله الرحمن الرحیم


موضوع:
تبیین مقدمه علم در واجب مشروط

مقـدمـه: کلام در باب مقدمات واجب مشروط و واجب مطلق بود که آیا مقدمهی واجب مشروط، واجب مشروط میشود یا مقدمهی واجب مشروط، واجب مطلق است؟ و بیان نمودیم بین مقدمات باید فرق گذاشت. بحث به مقدمهی علم رسید.

 

مقدمه علم: یکی از مقدمات هر عبادتی اینست که انسان احکام آن عبادت را یاد بگیرد. مثلا کسی که میخواهد حج برود، مناسک را بیاموزد. آیا طبق نظر شیخ باید گفت یادگیری احکام حج از الان واجب است؟ یا طبق نظر آخوند قائل شویم آموختن مناسک بعد از استطاعت واجب میشود؟

آیا میتوان گفت یاد گرفتن احکام جزو مقدمهی مفوته است؟ یعنی اگر این مقدمه را زودتر انجام ندهیم، واجب را در زمان خودش نمیتوان انجام داد، مثلا کسی تا اول ذی الحجه برای گرفتن ویزا تاخیر کند، دیگر به حج نمیرسد.

 

ادله وجوب یاد گرفتن احکام خداوند: شاید هم کسی بگوید یادگرفتن احکام خداوند واجب است اما نه از این جهت مقدمهی مفوته نیست و باید این دو بحث را تفکیک کرد. یک مطلب مقدمهی مفوته است و یک مطلب هم این که یاد گرفتن احکام خداوند واجب است به یکی از دو دلیل ذیل:

وقتی میگوییم خداوند احکام را ابلاغ کرده یعنی بر ما واجب است کتابها را بخوانیم و احکام خداوند را یاد بگیریم. یا این که بگوییم مقتضای عبد بودن اینست که احکام مولا را یاد بگیریم و به آن عمل کنیم. نتیجه این که یاد گرفتن احکام خداوند واجب است.

یا به بیان دیگر این که وقتی کسی به بلوغ نرسیده است تکلیفی بر او واجب نیست، اما مراد بعضی احکام است و همهی احکام نیست. یکی از احکام شرع، یادگیری احکام است اما این یادگیری باید قبل از بلوغ باشد که وقتی به بلوغ رسید بتواند وظایفش را انجام دهد.

 

وجوب نفسی یا غیری تعلم: این که مرحوم نائینی یا کفایه میفرمایند یادگیری احکام واجب غیری است، یعنی انسان باید احکام را یاد بگیرد تا عبادت کند، درست نیست. ما معتقدیم یادگیری احکام مانند خود نماز است و به جهت ترک یادگیری، مستقلا مواخذه خواهد شد و یادگیری احکام واجب نفسی است. دلیل آن هم روایتی در بحارالانوار است که انسان به سبب ترک تعلم عقاب میشود.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo