< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد احمد عابدی

98/08/26

بسم الله الرحمن الرحیم


موضوع: تبیین انواع مقدمه

مقـدمـه: کلام در باب واجب مشروط و واجب مطلق بود و بیان کردیم شیخ معتقد است وجوب مطلق است و قید مربوط به واجب میشود. اما آخوند معتقد بود وجوب مشروط است. ما سه گونه مقدمه داریم. مقدمهی وجوب، مقدمهی وجود و بحث علم و تعلّم.

 

مقدمه وجوب: وجوب مقدمه هم از ناحیهی ذی المقدمه است. آیا این استطاعت که شرط وجوب حج یا شرط واجب است، تحصیلش واجب است یا خیر؟ اگر آیه وجوب حج را به شیخ انصاری بدهیم، ایشان میگوید وجوب مطلق است و قید و شرط ندارد. اگر وجوب مطلق باشد یعنی همین الان حج به گردن است، آیا واجب است دنبال کسب و کار برویم تا مستطیع شویم یا خیر؟

شیخ میفرماید در مقدمههای وجوب گاهی حکم شرعی روی یک قید یا شرط به نحو حصول میرود (نه به نحو تحصیل)؛ اگر استطاعت خودش حاصل شد، حج را انجام دهید نه این که استطاعت را تحصیل کنید و حج انجام دهید.

اما آقای آخوند این گونه آیا را معنا میکند که الان وجوب حج نیست، پس مقدمهی حج که استطاعت هم باشد وجوبی ندارد. هر وقت کسی مستطیع شد حالا حج واجب میشود. وقتی هم که حج واجب شد دیگر معنی ندارد که بگوییم مقدمه را انجام بده یا خیر، چون تحصیل حاصل است.

 

مقدمه وجود: مقدمه وجود مانند این که شخص برود ویزا و گذرنامه برای حج بگیرد. این موارد مقدمات وجودی هستند. در اینجا فرق شیخ و آخوند خوب روشن میشود. نظر شیخ اینست که چون وجوب حج بر همه هست حتی اگر مستطیع نباشند، در اینجا مقدمات وجودی بر همه واجب است که وقتی مستطیع شدند بتوانند بروند حج. اما آخوند میفرماید تحصیل مقدمات وجود، پیش از مستطیع شدن، واجب نیست. یعنی مقدمات وجودی تابع مطلق و مشروط بودن ذی المقدمه است.

 

مقدمه علم : یکی از مقدمات حج، یاد گرفتن مناسک حج است و حالا تا کسی مستطیع نیست آیا باید احکام را یاد بگیرد یا خیر؟ شاید ابتدا به ذهن بیاید چون شیخ وجوب را مطلق میداند، همین الان افرادی که مستطیع نیستند باید احکام حج را یاد بگیرند چون وجوب حج مطلق است، پس مقدمهی آن هم مطلق است. اما آخوند که وجوب حج را مشروط میداند میتواند بگوید تا کسی مستطیع نشده، لازم نیست احکام حج را یاد بگیرد.

اما این موارد درست نیست و بحث یاد گرفتن احکام با بقیه مقدمات متفاوت است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo