درس خارج اصول استاد احمد عابدی

موضوع: صحیح و اعم

بیان کردیم مرحوم آقا ضیا فرموده است: صلاه بر وجود وضع شده است و بر ماهیت وضع نشده است، و وجود هم منبسط است. آقای خوئی در این فرمایش بر اقا ضیا ایراد فرمودند که وجود منبسط شامل خدا و مخلوقات می‌شود و بحث ما در مورد ماهیات است و در مورد وجود منبسط حرف نمی‌زنیم.

پاسخ آیت الله خوئی این است که آن‌چه که بین خدا و مخلوقات مشترک است، مفهوم وجود است. و مفهوم وجود مانند یک ماهیت است. مثل این که ما می‌گوییم خدا وجود دارد و می‌گوییم دیوار وجود دارد. این کلمه‌ی وجود که بر خدا و خلق خدا حمل می‌شود یک مفهوم و یک ماهیت است و این امری متفاوت از آن چیزی است که به آن وجود منبسط می‌گویند. وجودی که بین خدا و خلق مشترک است، مفهوم وجود است و هستی بین آن‌ها مشترک نیست. فلذا آن چه آیت الله خوئی از آن اجتناب می‌کند، دقیقاً به همان مبتلا می‌شود.

مطلب دیگر نیز این است که برخی آورده‌اند مفهوم صلاه از یک جهت معین است و از یک جهت مبهم است. این در صورتی است که خیلی از موارد این گونه است که از یک نظر مبهم و از یک جهت معین است. مانند آش جو، این آش از نظر ذات مشخص است، اما از نظر زمان میل کردن مبهم است. یا صبحانه، از نظر زمان معلوم است، از نظر جنس معلوم نیست و .... کلمه‌ی صلاه نیز این گونه است، یعنی صلاه عبارت است از آن چه که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند، (نزدیک شدن خاص) و سبب تقرب خاص می‌شود حال آیا این تقرب خاص یک رکعتی است یا چهار رکعتی، بلند است یا آهسته و ... این‌ها دیگر معلوم نیست مانند آش جو که از یک نظر مبهم و از یک نظر معین است. برخی گفته‌اند کلمه‌ی صلاه این گونه وضع شده و بر همه‌ی نماز‌های صحیح دلالت می‌کند.