< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد احمد عابدی

98/10/29

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: قضا ظهر دروجوب عینی جمعه

 

مقـدمـه : یک مسئله دیگر در باب نماز جمعه اینست که در شرایع فرموده است اگر فرض کنیم نماز جمعه واجب تعیینی است و شخصی عمداً یا سهواً ابتدا نماز ظهر خواند؛ سپس واجب است سریعا به نماز جمعه برود. اگر به نماز جمعه رسید که وظیفه اش را انجام داده است اما اگر نرسید، نماز ظهرش باطل است و باید مجدد نماز ظهر خود را بخواند.

 

تنها مخالف مسئله : تنها کسی که مخالف این مسئله است، ابوحنیفه است. احتمالا دلیل ابوحنیفه این بوده که تکلیف در چهار صورت ساقط میشود.

یک صورت اینست که طاعت کند.

یک صورت اینست که معصیت کند.

یک صورت این که غرض حاصل شود.

یک صورت هم این که متعلق تکلیف از بین برود.

ابوحنیفه احتمالا در نظرش این بوده که وقتی نماز جمعه واجب باشد اگر کسی نماز ظهر بخواند معصیت کرده است و با معصیت تکلیف ساقط شده است.

 

شیوه صحـیح بحث : صحیح اینست که وقتی کسی نماز ظهر خواند، اگر رفت و به جمعه نرسید، باید نماز ظهرش را دوباره بخواند. دلیل مسئله اینست که اگر فرض کردیم نماز جمعه واجب عینی است. یعنی تکلیف به نماز جمعه است.

ما معتقدیم نماز ظهر و جمعه دو چیز نیست، بلکه یک چیز است. اگر یک نماز باشد، چرا وقتی کسی چهار رکعت خوانده است، چرا باید نمازش باطل باشد؟دلیل اینست که شارع ما را به نماز ظهر جمعه امر کرده است. نماز ظهر جمعه هم یک کلی است و این کلی دو فرد دارد، یکی ظهر و دیگری جمعه. وقتی شارع امر کرد به یک قرد خاص کلی، یعنی این نماز که دو فرد داشت، شارع فرمود این فرد دو رکعتی را بیاور. باید دید امر شارع مولوی است یا ارشادی است.

وقتی شارع به نماز جمعه امر کرد، یعنی این فرد را بیاورید. آیا میتوان گفت این امر، ارشاد به اکمل افراد (از بین این دو فرد) است؟ در این صورت وقتی شارع فرمود نماز جمعه بخوان، اگر کسی نماز ظهر خواند این نماز درست است فقط اکمل افراد نیست و ثواب بیشتر را نمیبرد ولی نماز صحیح است.

اما اگر کسی بگوید وقتی شارع میگوید نماز جمعه بخوان مرادش این باشد که در آش جو، جو بریز، یعنی نماز دیگر اگر آورده شود، مفید فایده نیست. و باید فقط و فقط نماز جمعه آورده شود.

اگر کسی بگوید تمام اوامر شارع در مرکبات، ارشاد به اکمل افراد است، پذیرفتنش خیلی سخت است. بلکه شاید دین را عوض کند. فلذا به جهت این که مرزی دارد که نمیتوان آن را پذیرفت، باید گفت اگر شارع به یک مرکبی امر کرد، اصل اول اینست که اگر آن کار را درست و با همه جهاتش بلد نباشی، آن را انجام ندادهای. در این فرض اگر شارع نماز ظهر خواند نمازش باطل است و باید نمازش را مجدد بخواند.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo